CAIRO STATION 1958

 

CAIRO STATION 1958

Ο Σταθμός του Καΐρου

 

Σκηνοθεσία: Youssef Chahine

Σενάριο: Mohamed Abu Youssef, Abdel Hai Adib

Είδος: Crime, Drama

Διάρκεια: 01:38

Γλώσσα: Arabic

Παίζουν:

Farid Shawqi: Abu Siri

Hind Rustum: Hanuma

Youssef Chahine: Qinawi

Hassan el Baroudi: Madbouli

Abd Al-Aziz Khalil: Abu Gaber

 

Με σαφή επιρροή από τον Ιταλικό Νεορεαλισμό ενσωματώνοντας όμως και στοιχεία νουάρ, η εμβληματική, ως προς το αφρικανικό σινεμά, ταινία του Chahine, πέρα από την αξία της ως ηθογραφίας της κοινωνίας της εποχής, χαρακτηρίζεται από υποδειγματική οικονομία στην αφήγηση και παρά κάποιες σχηματικές τυπολογίες κοινωνικών ρόλων καταγράφει με ακέραιο ηθικό προβληματισμό τα αδιέξοδα των ανθρώπων που απαρτίζουν τον μακρόκοσμο της Αιγύπτου στον κεντρικό σιδηροδρομικό  σταθμό του Καΐρου.

Ως μέγα επίτευγμα της νεωτερικότητας στα πρώιμα στάδια της βιομηχανικής επανάστασης μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα, η αμαξοστοιχία όχι μόνο ενώνει απομακρυσμένες περιοχές σε αχανείς χώρες, όπως η Αίγυπτος, αλλά συμβολίζει την ελευθερία ή ακόμα και τις ευκαιρίες που σηματοδοτεί η δυνατότητα επιλογής της μετακίνησης σε άλλο τόπο. Η κίνηση όμως του τραίνου, πάντα γραμμική ως προς τον τελικό προορισμό, αντιπαραβάλλεται με αυτή του πολυσύχναστου κεντρικού σταθμού, όπου όσοι στερούνται της δυνατότητας μετάβασης σε έτερο τόπο ή όσοι εξαρτώνται οικονομικά από τον βόμβο των επιβατών, φαίνονται καταδικασμένοι σε αιώνια περιφορά γύρω από τον εαυτό τους.

Τον ανάπηρο και στερημένο Qinawi (εντελώς εξαιρετικός ο ίδιος ο Youssef Chahine που τον ενσαρκώνει) περιμαζεύει ο ιδιοκτήτης περιπτέρου Madbouli και τον φροντίζει, σαν παιδί του, δίνοντάς του τη δουλειά του εφημεριδοπώλη. Στην παράγκα του Qinawi ατενίζουν το στερημένο βλέμμα του, καρφιτσωμένες στον τοίχο, εικόνες ξανθών καλλονών από διαφημιστικά και φωτορομάντζα της εποχής. Η φαντασία του Qinawi έχει «επικοιθεί» από τις αφράτες και ζουμερές γυναίκες, ενσάρκωση των οποίων είναι η Hannuma, παράνομη πωλήτρια αναψυκτικών στα βαγόνια των τραίνων και στις γωνιές του σταθμού. Πέρα από περιεχόμενο της φαντασίας του Qinawi η ξανθιά σεξοβόμβα του σταθμού είναι λογοδοσμένη στον μεταφορέα Abu Gaber ο οποίος επιχειρεί να οργανώσει τους υπόλοιπους του σιναφιού σε συνδικάτο. Η γελοιοποίηση/απόρριψη του Qinawi από την Hannuma, όχι πάντα με περιφρόνηση αλλά με αφέλεια, κοριτσίστικο νάζι και επιδερμική ματαιοδοξία, θα τον οδηγήσει στην παράνοια και τελικά στον βαρύ τραυματισμό μιας εκ των κοριτσιών από το πλανόδιο αναψυκτήριο της Hannuma με τραγικές συνέπειες για τον ίδιο.

Ο Chahine χρησιμοποιεί το ερωτικό αδιέξοδο του Qinawi ως μοχλό κοινωνικού σχολιασμού με όμορφες και ακριβείς βινιέτες για τη δωροδοκία, τον συνδικαλισμό, την εργασία, την διάχυτη πατριαρχία, τη σεξουαλική καταπίεση και το σεξουαλικών κινήτρων έγκλημα, τα μουσουλμανικά ήθη, καθώς και την διείσδυση της δυτικής κουλτούρας αφήνοντας όμως την συστηματική ανακατασκευή τους στον θεατή. Η ροπή της φαντασίας προς ιδεολογίαδεν στοιχειώνει μόνο τον σαλό Qinawi αλλά και την Hannuma, όπως υποδηλώνει το ωραιότατο κάδρο όταν αυτή νουθετεί τον Qinawi ως προς τους στόχους που θα όφειλε να θέσει έτσι ώστε να τη διεκδικήσει με αξιώσεις και αυτός φιλμάρεται μπροστά από ένα γιγαντιαίο άγαλμα ενός Ραμσή που κοσμεί την πλατεία. Η αξιοποίηση του μελοδράματος από τον Chahine κατατίθεται στον θεατή με υποδειγματική οικονομία αφήγησης και με δραματουργική κορύφωση που συγκινεί όσο πρέπει δίχως να χειραγωγεί.

Ως «υπόλοιπο» στο δράμα των χαρακτήρων του περιθωρίου παραμένει η μελαγχολική όψη της νεαρής κοπέλας που περιμένει τον καλό της στο σταθμό του τραίνου την οποία ο Chahine παρεμβάλλει σε καίρια σημεία της πλοκής, εικόνα η οποία αντισταθμίζει την καταπιεσμένη σεξουαλική ορμή του Qinawi με αυτή της ονειροπόλησης μιας καθώς πρέπει ζωής, εξιλεώνοντάς τον τρόπον τινά, από το στιγματισμό του ως διεστραμμένου μανιακού.

Φωτογραφημένο σε όμορφο ασπρόμαυρο, το έργο του Chahine κυλάει με έξοχη αίσθηση ρυθμού, συνδυάζοντας ρεαλισμό και ποίηση τόσο μέσα από το εκφραστικό βλέμμα του Qinawi, όσο και από τη θλίψη της νέας κοπέλας (η «Αίγυπτος» ενδέχεται) που κοιτά σιωπηλά την απώλεια των ψυχών στις ράγιες του τραίνου.