Cabiria (1914)

Cabiria (1914)

Σκηνοθεσία: Giovanni Pastrone.
Πρωταγωνιστούν: Italia Almirante-Manzini, Lidia Quaranta, Bartolomeo Pagano.

Για εισαγωγή θα ήθελα να παραθέσω αυτούσιο το κείμενο με το οποίο ξεκινά η ταινία:

Περιτριγυρισμένη από ρωμαϊκές αρχαιότητες, βυθισμένη στις παραδόσεις της Μεγάλης Όπερας και επηρεασμένη από την Ιταλική νίκη στο Λιβυκό πόλεμο (1911-1912), η ιταλική κινηματογραφική βιομηχανία άρχισε να γυρίζει μια σειρά από φαντασμαγορικά ιστορικά έργα στα χρόνια ακριβώς πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η πτώση της Τροίας, οι τελευταίες ημέρες της Πομπηίας, Νέρων και Κβο

Βάντις, υποδηλώνουν ένα επικό περιβάλλον αυτών των ταινιών, από τις οποίες

η «Cabiria » ήταν η πιο καινοτόμα και επιτυχημένη. Στις 18 Απριλίου 1914, η Cabiria

έκανε πρεμιέρα στο Τορίνο, το σπίτι της εταιρείας παραγωγής Φιλμ της Ιταλίας.

Σε ένα μήνα προβλήθηκε ιδιωτικώς στη Νέα Υόρκη και σύντομα έκανε επιτυχημένη πορεία σε ένα κανονικό Θέατρο: Το Knickerbockers. Ο αντίκτυπος της ταινίας επηρέασε την ιστορία του κινηματογράφου. Λέγεται ότι όταν ο Griffith είδε το Cabiria, ήταν τόσο συγκλονισμένος ώστε αποφάσισε να γυρίσει το: «The Mother and the Law» και στη συνέχεια το «Μισαλλοδοξία». Αυτό ήταν αρκετά αξιόλογο νέο για τους «New York Times», όπου σε μία από τις σπάνιες φορές που ασχολείται με κριτικές ταινιών αυτή την περίοδο, να δηλώσει, «Το Φωτόδραμα» είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά θεάματα που έχουν υπάρξει ποτέ.

Σήμερα, το «Cabiria » συνεχίζει να αποσπά αξιόλογους επαίνους. Μια εκθαμβωτική ταινία, γεμάτη με εκπληκτικές αποκαλύψεις. Καταπληκτικά σκηνικά και σχολαστικά κομψά κοστούμια και τα μεγαλειώδη σκηνικά, που θα μπορούσαν να έχουν εμπνευστεί από έργα ζωγραφικής.

Ένα κείμενο που θα μπορούσε να γραφτεί για τον αντίκτυπο των πειραμάτων του Pastrone για τον φωτισμό και την κίνηση της κάμερας, το πρασίνισμα της ταινίας κατά την διαδικασία.

Kelvin Thomas

Los Angeles Times

Παραλλαγές αλληλουχίας στο Fantastic Μολώχ, μπορεί εύκολα να τις δούμε σε μια μεγάλη ποικιλία επικών ταινιών όπως: Metropolis του Fritz Lang(1927), και «Η Κιβωτός του Νώε» του Michael Curtiz(1928). Ο Fellini την έχει στον τίτλο σε ένα από τα αριστουργήματά του. «Νύχτες της Cabiria». Η θεαματική ταινία του Giovanni Pastrone είναι ένα από τα πιο σημαντικά έργα που έγιναν ποτέ. Για δεκαετίες ήταν προσβάσιμη στο κοινό μόνο στην σοβαρά περικομμένη της έκδοση.

Αυτή η βίντεο έκδοση έχει παραχθεί από εκτύπωση υλικού 35 χιλιοστών. Περιέχει όλο το διαθέσιμο υλικό και με τη σωστή ταχύτητα προβολής. Οι αυθεντικοί μεσότιτλοι έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά από τους καθηγητές Charles και Μιρέλλα Jona Affron, των οποίων οι έρευνες και ο ενθουσιασμός είναι υπεύθυνοι για την αποκατάσταση του Cabiria  στις ΗΠΑ.

Το Σάουντρακ εκτελέστηκε από τον

Jacqes Gauthier, βασισμένο

στην αυθεντική ταινία.

Η ταινία φιλοδοξεί να μας παρουσιάσει μια μεγάλη και σημαντική περίοδο της Ρωμαϊκής ιστορίας που αφορά τον δεύτερο Καρχηδονιακό πόλεμο.

Το σενάριο μας παρουσιάζει μια μικρούλα, την Cabiria,  που κατά μια έκρηξη του ηφαιστείου της Αίτνα, η τροφός της την παίρνει αγκαλιά και μαζί με τους λοιπούς αλλόφρονες υπηρέτες τρέχουν να σωθούν. Τότε τις απαγάγουν πειρατές και τις πωλούν στο σκλαβοπάζαρο της Καρχηδόνας. Εκεί την μικρούλα την αγοράζει ο Αρχιερέας του ναού για να την προσφέρει θυσία στον θεό Μολώχ. Να την κάψει δηλαδή ζωντανή! Η τροφός αναγνωρίζει κάποιον Ρωμαίο ευγενή που βρίσκεται εκεί με σκοπό να κατασκοπεύει την Καρχηδόνα και τον παρακαλάει να κάνει κάτι για να σώσει την μικρή. Τότε αυτός μαζί με τον μυώδη σκλάβο του τον Μασίστα, σώζουν την μικρή

Η παρουσίαση της φανταστικής φιγούρας του Μασίστα για πρώτη φορά είναι πολύ επιτυχημένη με αποτέλεσμα από τότε μέχρι και σήμερα να έχουν παραχθεί αρκετά ψευτοϊστορικά έργα με πρωταγωνιστή τον Μασίστα. Μέχρι και «ο Μασίστα εναντίον του Βρικόλακα» μας παρουσίασαν!

Από κει και πέρα, με φόντο την ιστορία αυτή, η ταινία προσπαθεί να μας παρουσιάσει μια μεγάλη περίοδο της Ρωμαϊκής ιστορίας. Μία συμβουλή. Αν δεν είστε γνώστης της Ρωμαϊκής ιστορίας, μην προσπαθήσετε να την μάθετε μέσω της ταινίας αυτής διότι θα μπερδευτείτε περισσότερο. Αναφέρονται διάφορα σημαντικά ονόματα της εποχής όπως ο Αννίβας, ο Σκιπίων κ.α. καθώς και τοπωνύμια που διεξήχθησαν σημαντικές μάχες οι οποίες ίσως και να καθόρισαν τον κόσμο όπως τον ξέρουμε εμείς σήμερα. Όμως και για πολλά ιστορικά γεγονότα που αναφέρονται υπάρχει διαφωνία μετάξι των ιστορικών. Πολλές πόλεις της Ν. Ιταλίας, άλλοτε ήσαν σύμμαχες με την Ρώμη και άλλοτε σύμμαχες με τους εχθρούς της. Μας παρουσιάζονται π.χ. οι Συρακούσες που ήσαν εναντίον της Ρώμης και ο Ρωμαϊκός στόλος ανέλαβε να τις κυριεύσει. Τότε εμφανίζεται ο Αρχιμήδης ο οποίος χρησιμοποιώντας κοίλα κάτοπτρα βάζει φωτιά και εξοντώνει στην κυριολεξία τον Ρωμαϊκό στόλο!

Ότι και να πούμε όμως, η ταινία αυτή δεν παύει να είναι μνημείο στην ιστορία του κινηματογράφου και να μας προκαλεί τον θαυμασμό και της απορία, πως κατόρθωσαν οι άνθρωποι αυτοί με τα τότε μέσα να στήσουν τέτοια σκηνικά που ακόμα και σήμερα θα ήταν μεγάλο πρόβλημα να παραχθούν. Κτήρια, αγάλματα τεράτων και φανταστικών ζώων που ακόμα και γύψινα να είναι απαιτούν πολλή δουλειά και χρήμα.

Πάντως όπως και στη ταινία του Γκρίφιθ: η Γεννήση Ενός Έθνους, έτσι και για την ταινία αυτή υπήρξε πολιτική αντιπαράθεση. Πράγματι, την παραγωγή της ταινίας είχε ο υπερεθνικηστής Γκαμπριέλε ντ’Ανούντσιο ο οποίος βασίστηκε στο γεγονός ότι η Ιταλία μόλις είχε εξέλθει νικηφόρα του Ιταλοτουρκικού πολέμου που κατόρθωσε να αποσπάσει από τους Τούρκους τις Βορειοαφρικανικές αποικίες. Για να λέμε την αλήθεια, και προοδευτικοί θεωρούμενοι άνθρωποι του πνεύματος εκείνης της εποχής είχαν την άποψη ότι τα «πολιτισμένα» Ευρωπαϊκά κράτη πρέπει να έχουν αποικίες έθνη με «υποδεέστερους υπηκόους! Έτσι ο παραλληλισμός της κατάληψης της Καρχηδόνας συνδέθηκε με την κατάληψη της Β. Αφρικής και έριχνε λάδι στις ιμπεριαλιστικές βλέψεις της Ιταλίας και του Ιταλικού μεγαλοϊδεατισμού.

Όσο για τον Giovanni Pastrone, μία λέξη μόνο του ταιριάζει:

ΠΡΟΣΚΥΘΝΟΥΜΕ

FANTÔMAS 1913 - 1914

FANTÔMAS 1913 - 1914

ΦΑΝΤΟΜΑΣ

Ο Φαντομάς είναι ένας φανταστικός αρνητικός ήρωας της Γαλλικής αστυνομικής λογοτεχνίας που δημιούργησαν οι Pierre Souvestre και Marcel Allain τα έτη 1910- 1911.

Η απήχηση που είχαν στο αναγνωστικό κοινό τα αστυνομικά αυτά μυθιστορήματα ήταν μεγάλη, έτσι δεν άργησαν να μεταφερθούν οι περιπέτειες των μυθιστορημάτων στο νεοσύστατο είδος τέχνης, τον κινηματογράφο.

Για το νέο αυτό είδος τέχνης να αναφέρουμε ότι ενώ θεωρητικά ο Έντισον είναι ο εφευρέτης του κινηματογράφου, οι μηχανές που χρησιμοποιούσε η εταιρία «Έντισον» ήταν βαριές και δύσχρηστες, έτσι ώστε τα χρόνια εκείνα μόνο πειραματικά κυρίως φιλμ είχε να μας παρουσιάσει. Αντίθετα, στην Γαλλία οι αδελφοί Λυμιέρ με τις εξελιγμένες και ευέλικτες μηχανές τους κάνανε πράγματα και θαύματα. Το σινεμά όπως το γνωρίζουμε εμείς σήμερα έχει τις ρίζες του σε Ευρωπαίους δημιουργούς. Έπρεπε να βρεθεί ο μεγάλος Griffith και ιδίως να στραγγιχτεί η Ευρώπη (Σκανδιναβία, Γερμανία, Γαλλία και λοιποί)  από ταλαντούχους δημιουργούς με  δέλεαρ το δολάριο για να μπορέσει και ο Αμερικανικός κινηματογράφος να σηκώσει κεφάλι.

Την μεταφορά στην οθόνη ανέλαβε ο Louis Feuillade (1873-1925), ο οποίος ήταν επικεφαλής των στούντιο Gaumont. Ο Louis Feuillade πολιτικά ήταν φιλομοναρχικός και αυστηρά καθολικός. Με τον πατέρα του και τα αδέλφια του ασχολείτο στην οικογενειακή επιχείρηση που είχε να κάνει με το εμπόριο κρασιών.΄

Όταν τα πράγματα για την επιχειρήσει πήγαν άσχημα και μετά τον θάνατο του πατέρα του

μετακόμισε στο Παρίσι και έπιασε δουλειά ως δημοσιογράφος.

Το 1905, τον πλησίασε η γραμματέας των στούντιο Gaumont και του ζήτησε να γράψει σενάρια ταινιών. Από το 1907, έγινε το αφεντικό της Gaumont και παρέμεινε στη θέση αυτή μέχρι τον πρόωρο θάνατό του το 1925.  Σκηνοθέτησε συνολικά περί τις 800 ταινίες!

Ο Louis Feuillade θεωρήθηκε διάσημος Γάλλος σκηνοθέτης την πρόωρη ακόμα εποχή του βωβού κινηματογράφου. Εκεί που θεωρείται πρωτοπόρος είναι τα σήριαλ όπου δημιούργησε δύο σειρές. Το Fantômas (1913 - 1914),  και το Les Vampires.

Και τα δύο σήριαλ ασχολούνται μα την δράση εγκληματικών ομάδων που περιφρονούν και μέμφονται την αστική τάξη, πολλές φορές την γελοιοποιούν, αλλά το μόνος τους κίνητρο είναι ο πλουτισμός.

Στο «Φαντομά» μας παρουσιάζει έναν ήρωα που είναι στυγνός δολοφόνος, άσσος στις μεταμφιέσεις και που συχνά εμφανίζεται με την ταυτότητα κάποιου προσώπου που έχει δολοφονήσει. Το 1913 γυρίστηκαν 3 επεισόδια, η μεγάλη όμως ανταπόκριση που έδειξε το κοινό  έκανε τον Louis Feuillade να γυρίσει άλλα δύο το 1914.

Όπως και στα μυθιστορήματα, κύριος διώκτης του Φαντομά είναι ο επιθεωρητής Juve με τον φίλο του τον δημοσιογράφο Jérôme Fandor.

Τα επεισόδια διαρκούν μία με μιάμιση ώρα. Συνήθως ο Φαντομάς συλλαμβάνεται στο τέλος, αλλά την τελευταία στιγμή καταφέρνει να διαφύγει  για να υπάρχει περιθώριο να γυριστεί ακόμα ένα επιτήδειο. Στο δεύτερο επεισόδιο μάλιστα υπάρχει πρωτοποριακό για την εποχή σασπένς. Οι Juve και Fandor βρίσκονται μέσα σε μία βίλα που ο Φαντομάς ανατινάζει για να απαλλαγεί από τους διώκτες του. Η ταινία μας υποβάλει το αγωνιώδες ερώτημα, αν οι δύο ήρωες θαφτήκαν στα ερείπια της βίλας. Την απαντήσει όμως θα την έχουμε αν δούμε το επόμενο επεισόδιο!

Συνολικά λοιπόν τα επεισόδια ήταν πέντε. Τα εξής:

Fantômas I: À l'ombre de la γκιλοτίνα ( Στη σκιά της γκιλοτίνας) 1913

Fantômas II: Juve contre Fantômas (Ο Juve εναντίον Φαντομά) 1913)

Fantômas III: Le Mort Qui Tue (Ο νεκρός που δολοφονεί) 1913

Fantômas IV: Fantômas contre Fantômas (Φαντομάς εναντίον Φαντομά) 1914

Fantômas V: Le Faux Magistrat (Ο Ψεύτικος Δικαστής) 1914

Τα εφέ που έκαναν τους τότε δημιουργούς να φουσκώνουν από περηφάνια, σήμερα πολλά από αυτά μας προκαλούν χαμόγελα για την αφέλειά τους. Αλλά είπαμε. Οι ταινίες αυτές προφέρονται για μελέτη της ιστορίας του κινηματογράφου και όχι για να μας προσφέρουν κάποιες ώρες διασκέδασης.

Τα πέντε επεισόδια αποκαταστάθηκαν υπό τη διεύθυνση του Jacques Champreaux και κυκλοφόρησαν σε DVD στην Ευρώπη το 2006.

Τους μεσότιτλους αυτών των ταινιών μετέφρασα εγώ.

1.