America, America 1963

America, America 1963

Άκερκα, Αμέρικα

Σκηνοθεσία: Elia Kazan

Σενάριο: Elia Kazan

Είδος: Drama, Elia Kazan

Διάρκεια: 02:54

Γλώσσα: Αγγλικά

Παίζουν:

Stathis Giallelis: Stavros Topouzoglou

Frank Wolff: Vartan Damadian

Harry Davis: Isaac Topouzoglou

Elena Karam: Vasso Topouzoglou

Estelle Hemsley: Grandmother Topouzoglou

 

Η οδύσσεια ενός μετανάστη με εμφανείς αναφορές στην οικογένεια του Ηλία Καζάν και ιδιαίτερα τον θείο του. Η αφήγηση ξεκινά το 1896 και τοποθετείται στα παράλια της Μικράς Ασίας. Η βιοπάλη ενός φτωχού νέου που από παιδί ονειρεύεται να ταξιδέψει στην υπερατλαντική γη της επαγγελίας, μοιάζει με κάθοδο στην κόλαση. Μετατρέπεται για λίγο σε ανάσταση, κατά την άφιξή του εκεί, πριν αρχίσει το αληθινό δράμα του μετανάστη.

Βασισμένο στο μυθιστόρημα του ίδιου του Elia Kazan «Το χαμόγελο της Ανατολής» και με τη συντροφιά της μουσικής του Χατζιδάκι, το «Αμέρικα, Αμέρικα» είναι η ιστορία του Σταύρου, ενός νέου άντρα ελληνικής καταγωγής, από τον θάνατο του καλύτερού του φίλου μέχρι την ξενιτιά. Ο Kazan χρησιμοποιεί τα προσωπικά του βιώματα για να μιλήσει για τις μεγάλες ψευδαισθήσεις που προκαλεί η μετανάστευση: ο παράδεισος τελικά δε βρίσκεται ούτε στην αντίπερα όχθη, και η πίστη σε αυτόν αποδεικνύεται άλλο ένα ζωτικό ψεύδος. Αναπόσπαστα δεμένη με το τραγούδι «Το αστέρι του βοριά», μια συγκλονιστική ελεγεία στα ματαιωμένα όνειρα.

 

  

Splendor In The Grass 1961

 Splendor In The Grass 1961

Πυρετός στο Αίμα

Σκηνοθεσία: Elia Kazan

Σενάριο: William Inge

Είδος: Drama, Elia Kazan, Romance

Διάρκεια: 02:04

Γλώσσα: Αγγλικά

Παίζουν:

Natalie Wood: Wilma Dean Loomis

Pat Hingle: Ace Stamper

Audrey Christie: Mrs. Loomis

Barbara Loden: Ginny Stamper

Zohra Lampert: Angelina

Warren Beatty: Bud Stamper

 

Η ιστορία πραγματεύεται τον καταστροφικό έρωτα δύο εφήβων που οι οικονομικές διαφορές των οικογενειών τους και οι συμβάσεις και η υποκρισία της κοινωνίας δεν του επιτρέπουν να ανθίσει. Ο Bud Stamper και η Deanie Loomis ζούνε στο αγροτικό Kansas στο τέλος της δεκαετίας του 20. Όπως κάθε έφηβος έτσι και αυτοί τοποθετούν τον έρωτά τους στο κέντρο της ύπαρξής τους και του ενδιαφέροντός τους. Η οικογένεια της Deannie, ασθενής οικονομικά, καλοβλέπει έναν ενδεχόμενο γάμο των δυο παιδιών, όμως ο πατέρας του Bud πετρελαιοπαραγωγός της περιοχής, έχει άλλα σχέδια για τον γιο του τα οποία επιμένει να πραγματοποιηθούν χωρίς να έχει μπει ποτέ στον κόπο να τα συζητήσει με τον άμεσα ενδιαφερόμενο. Τα παιδιά λυγίζουν από το βάρος των «πρέπει» και «δεν πρέπει» που αφορούν την σεξουαλική τους συμπεριφορά και από το βάρος των προσδοκιών των γονιών τους. Όλα αποφασίζονται για το μέλλον τους ερήμην τους!

Ο Καζάν γεμίζει αύτη την λίγο ξεπερασμένη ψυχολογική και ηθογραφική δραματική ταινία με βαθύ συναισθηματισμό μιλώντας για τις προσδοκίες των γονέων που παγιδεύουν τα παιδιά (κυρίως ως προς την έμφαση στον υλικό πλούτο), το χάσμα των γενεών, την υποκρισίας, τις κλειστές κοινωνίες (με το κουτσομπολιό, το στιγματισμό της γυναίκας κλπ.) και βέβαια τις εμμονές του σκηνοθέτη πάνω στην σεξουαλική καταπίεση. Εξαιρετική η κατανόηση της ψυχοσύνθεσης των ηρώων αν και γίνεται με μια παλιομοδίτικη προσκόλληση στην υπέρ-ψυχολόγηση των χαρακτήρων (και αυτό χωρίς το touch του Χίτσκοκ). Ενδιαφέρουσα επίσης στην ταινία η σύνδεση του στόρι με την εποχή αλλά και η εκπληκτική ερμηνεία της Νάταλι Γουντ στο ρόλο ενός ευαίσθητου συναισθηματικά και ψυχικά πλασματος.

Όσκαρ πρωτότυπου σεναρίου, (Γουιλιαμ Ίνγκ). Ενώ η ταινία αποτέλεσε το ντεμπούτο του Warren Beatty στο σινεμά.

 

 

Viva Zapata! 1952

Viva Zapata! 1952

 

Σκηνοθεσία: Elia Kazan

Σενάριο: John Steinbeck, Edgecumb Pinchon

Είδος: Elia Kazan, History, WESTERN

Διάρκεια: 01:53

Γλώσσα: Αγγλικά

Παίζουν:

Marlon Brando: Emiliano Zapata

Jean Peters: Josefa Zapata

Anthony Quinn: Eufemio Zapata

Joseph Wiseman: Fernando Aguirre

Arnold Moss: Don Nacio

 

Εκ πρώτης όψεως, η ταινία VIVA ZAPATA του 1952 μοιάζει άσχετη μέσα στη φιλμογραφία του σκηνοθέτη Ηλία Καζάν.

Η ταινία είναι η ιστορία του Μεξικάνου επαναστάτη Εμιλιάνο Ζαπάτα, ένας στοχασμός για τις αντιφάσεις της Επανάστασης και την εσωτερική πάλη του Ζαπάτα,ειδικά όταν πάρει την Εξουσία.

Η ταινία προέρχεται από το μυθιστόρημα του μεγάλου συγγραφέα John Steinbeck (ο οποίος βοήθησε και στη συγγραφή του σεναρίου).

Ο Εμιλιάνο Ζαπάτα ήταν ηγέτης της Μεξικανικής Επανάστασης, προστάτης των φτωχών αγροτών της πατρίδας του. Γεννήθηκε στις 8 Αυγούστου του 1879 στο χωριό Ανενκουίλκο. Γόνος ευκατάστατου κτηνοτρόφου, έμεινε ορφανός στα 16 του χρόνια και εργάστηκε ως εκπαιδευτής αλόγων.

Την εποχή εκείνη, τη χώρα κυβερνούσε ο στρατηγός Πορφίριο Ντίας, η δικτατορία του οποίου σήμανε μια εποχή εγκατάλειψης των μεταρρυθμίσεων, ενώ το 85% της γης ανήκε στο 2% του πληθυσμού. Ο Ζαπάτα ανέπτυξε από νωρίς αντιπολιτευτική δράση και το 1909 εξελέγη πρόεδρος μιας τοπικής ομάδας για τη διεκδίκηση της καλλιεργήσιμης γης, που είχε κατασχεθεί προς όφελος των μεγαλογαιοκτημόνων. Εξαιτίας της δράση του, κλήθηκε στο στρατό, όπου υπηρέτησε για επτά μήνες.

Το Νοέμβριο του 1910, η εξαθλίωση των αγροτών οδήγησε σε μία εξέγερση υπό τον Μαδέρο. Ο Ζαπάτα τάχθηκε στο πλευρό του, πήρε τα όπλα και με σύνθημα «γη κι ελευθερία» ηγήθηκε των επαναστατημένων αγροτών, καταλαμβάνοντας όλο και περισσότερα εδάφη.

Όταν αντιλήφθηκε ότι το αίτημα για μεταρρυθμίσεις είχε εγκαταλειφθεί από τον Μαδέρο, κατάρτισε το δικό του αγροτικό πρόγραμμα, γνωστό ως Σχέδιο Αγιάλα. Με αυτό απαιτούσε την κατάσχεση της γης απ' όλους τους ξένους και του 1/3 των εδαφών των φεουδαρχών, καθώς και την επιστροφή των εδαφών που είχαν κατασχεθεί από τους ντόπιους. Σύμφωνα με το Σχέδιο Αγιάλα, όλες οι κατασχεθείσες εκτάσεις θα αποτελούσαν κοινοκτημοσύνη των ινδιάνικων κοινοτήτων.

 

Στο πλευρό του συγκεντρώνονταν όλο και περισσότεροι αγρότες, ενώ οι απόψεις του υποστηρίχτηκαν και από πολλούς διανοούμενους, που συνέδεσαν τις θεωρίες του με αυτές του Καρλ Μαρξ. Μετά την καταστολή της εξέγερσης του Μαδέρο, το Φεβρουάριο του 1913, ο Ζαπάτα ένωσε τις δυνάμεις του με αυτές του Πάντσο Βίλα στο βορρά και συνέχισε τον αγώνα του, ακόμα κι όταν έπεσε η δικτατορία του Ντίας. Μαζί κατέλαβαν τρεις φορές την πόλη του Μεξικού, αλλά αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν.

Στις 10 Απριλίου του 1919 ο Ζαπάτα έπεσε θύμα ενέδρας. Εκτελέστηκε εν ψυχρώ από τις κυβερνητικές δυνάμεις, κατά τη συνάντησή του με έναν στρατηγό που υποτίθεται ότι ήθελε να προσχωρήσει στην επανάσταση.

Για τους εχθρούς του, ο Εμιλιάνο Ζαπάτα υπήρξε ένας ακραίος μηδενιστής και οι ενέργειές του είχαν ως μοναδικό σκοπό τη ληστεία. Για τους αυτόχθονες λαούς, υπήρξε σωτήρας και ήρωας της επανάστασης. Έγινε θρύλος ενώ ζούσε ακόμη. Αναρίθμητες ιστορίες και τραγούδια γι' αυτόν λέγονται ακόμη και σήμερα, ενώ ο τάφος είναι ένα από τα πιο σεβάσμια μνημεία για τους ιθαγενείς του Νότιου Μεξικού.           

Στην ταινία Ο Marlon Brando ως Ζαπάτα δίνει μια μεγαλειώδη ερμηνεία με ισάξιο συμπαραστάτη τον Anthony Quinn (στο ρόλο του αδερφού του), που του απέφερε και το πρώτο του όσκαρ (β' ανδρικού ρόλου).

Streetcar Named Desire 1951

 

Streetcar Named Desire 1951

Λεωφορείον ο Πόθος

 

Σκηνοθεσία: Elia Kazan

Σενάριο: Tennessee Williams, Oscar Saul

Είδος: Action, Drama, Elia Kazan, Romance

Διάρκεια: 02:02

Γλώσσα: Αγγλικά

Παίζουν:

Vivien Leigh: Blanche DuBois

Marlon Brando: Stanley Kowalski

Kim Hunter: Stella Kowalski

Karl Malden: Mitch

Rudy Bond: Steve 

Για το στόρι, πιστή μεταφορά του θεατρικού έργου του Tennessee Williams, δεν υπάρχει τίποτα που θα μπορούσε να προστεθεί σε όσα όλοι μας γνωρίζουμε. Η ιστορία της μοναχικής δασκάλας Μπλανς Ντιμπουά, της αδελφής της Στέλλας και του αυταρχικού συζύγου της Στάνλεϊ, είναι τόσο γνωστή, όσο και το παραμύθι του παπουτσωμένου γάτου. Το ίδιο ισχύει και για τις ερμηνευτικές ικανότητες των Vivien Leigh, Kim Hunter, Karl Malden που τιμήθηκαν με Όσκαρ α’, β’ γυναίκειου και β’ αντρικού ρόλου αντίστοιχα, καθώς και για τη γοητεία του Marlon Brando, του όποιου το άστρο ως sex symbol ήταν κάτι περισσότερο από υπέρλαμπρο εκείνη την εποχή. Η μαεστρία με την οποία ο Elia Kazan χειρίζεται την κάμερα, χάρη στην οποία η ταινία μοιάζει τόσο σύγχρονη και φρέσκια μέχρι τις μέρες μας και που τον καθιέρωσε ως έναν από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες στην ιστορία του σινεμά, είναι επίσης δεδομένη και αναγνωρισμένη. Τελικά, ο τίτλος της ταινίας ζωντανεύει το περιεχόμενο της από μόνος του. Το μόνο που δεν μπορεί να καταμαρτυρήσει, είναι η σπουδή στο πάθος και την απιστία, στον ανεκπλήρωτο πόθο και την ευθραυστότητα της ψυχικής ισορροπίας, στη λεπτή γραμμή που διαχωρίζει τη λογική από την παράνοια που εσωκλείει. Εμείς άπλα δεχόμαστε την πρόσκληση να τα βιώσουμε.

Η Νέα Ορλεάνη έχει πια βουλιάξει (ας όψεται ο Κατρίνα). Κι όμως για τον Elia Kazan είχε βουλιάξει προ πολλού. Το Λεωφορείο ο Πόθος είχε ως τελευταίο σταθμό μια Νέα Ορλεάνη σε κινούμενο βάλτο, το ιδανικό σκηνικό για τις σχέσεις που αφήνονται στην εντροπία. Η Blanche Dubois φτάνει στο τέρμα της γραμμής για να επισκεφτεί την έγγειο αδερφή της Stella. Εκεί θα γνωρίσει και το βίαιο σύζυγό της, τον Πολωνό μετανάστη δεύτερης γενιάς Stanley Kowalski, του οποίου τα κτηνώδη ένστικτα θα λειτουργήσουν συμπληρωματικά ως προς το διαταραγμένο ψυχισμό της. Ένα ιδιόμορφο τρίγωνο θα σχηματιστεί. Στις δύο ‘οξείες’ γωνίες συναντώνται οι ακραίες φιγούρες της Blanche και του Stan. Στην αμβλεία γωνία, η προσωποποίηση της αγάπης, προσωπικής και ερωτικής, η στωική Stella προσπαθεί να αμβλύνει την κρίση, κυοφορώντας τον καρπό του Πόθου. Άλλωστε όπως σωστά επισημαίνει η Blanche, «ο πόθος είναι το αντίθετο του θανάτου. Κι όμως είναι η Στέλλα (=αστέρι) που μας οδηγεί στο Θείο Ζεύγος, ή για να συνεχίσουμε για λίγο την αναφορά στη χριστιανική ‘μυθολογία’, οι Blanche και Stanley εικονογραφούνται ως πρωτόπλαστοι, αρχέτυπα σύμβολα του κάθε φύλου που βασανίζονται από τη γεύση που αφήνει στο στόμα ο απαγορευμένος καρπός.

Ο ιός που πλήττει όλες τις ταινίες που βασίζονται σε θεατρικά έργα είναι η απόδοσή τους ως κινηματογραφημένες θεατρικές παραστάσεις. Ο Kazan, που ανέβασε το Λεωφορείο για μια σεζόν στο Broadway, καταφέρνει να μεταφράσει το θεατρικό κείμενο με όρους κινηματογραφικούς. To Streetcar Named Desire, δίδυμο αδερφάκι του μεταγενέστερου Suddenly Last Summer / Ξαφνικά, Πέρσι το Καλοκαίρι, αναπτύσσεται πάνω στη διαλεκτική της βίας, τη σχετικότητα του σώφρονος και του ‘τρελού’, όπως και στην αντιπαραβολή του φαίνεσθε με το είναι, όσα και αν αυτά ακούγονται κάπως αφηρημένα. Ο σκηνοθέτης ακολουθεί σφιχτά τα σώματα των ηθοποιών, δείχνοντας αδυναμία στα κατακρεουργημένα Close-ups στα φθαρμένα πρόσωπα των ηθοποιών του, κοντινά σκληρά, ασφυκτικά, με το μισό πρόσωπο εκτός κάδρου.

Το βασικό εργαλείο του όμως είναι το παιχνίδι με τις εκδοχές της πραγματικότητας και τα όρια της ερμηνείας. Ο Marlon Brando, που κάνει εδώ τη δεύτερη εμφάνισή του στη Μεγάλη Οθόνη (η πρώτη ήταν το 1950 στο The Men του Zinnemann) δικαιώνεται ως ηθοποιός της ‘Μεθόδου’, της Αμερικανικής εκδοχής του συστήματος Stanislavski, όπως τη μετέφερε πρώτος ο Lee Strasberg και τη συνέχισε η Stella Adler, μιας μεθόδου που επιτάσσει την απόλυτη βιωματική σύλληψη και εκτέλεση του εκάστοτε ρόλου. Η Vivien Leigh, άρρωστη και στην τότε καθημερινή της ζωή, παίζει και με την ίδια τη δημόσια εικόνα της, μιας που η Blanche ως νευρωτική παρηκμασμένη αριστοκράτισσα του Αμερικάνικου Νότου μπορεί να θεαθεί και ως μια μεταλλαγμένη ρέπλικα της Scarlett O’Hara. Η ηθοποιός ήρθε ως μεταγραφή στο καστ της Νέας Υόρκης και με την αρωγή του ίδιου του σκηνοθέτη, δεν μπόρεσε ποτέ να νιώσει οργανικό μέλος της ομάδας. Το σετ των σκηνικών στενεύει κυριολεκτικά για να εκδηλώσει οπτικά την κλειστοφοβία της Blanche. Το ηχητικό σκορ παραπέμπει μονίμως σε έναν τόπο ‘αλλού’, ή μάλλον σε ένα ‘όχι πια εδώ’- κραυγές, ψίθυροι, μασημένες μουσικές, ήχοι των δρόμων. Όλο κι όλο το φορτίο όμως του λεωφορείου θα μπορούσε να είναι ένα ιδρωμένο φανελάκι. Που ‘ναι πιο βαρύ κι από ένα πουκάμισο αδειανό.

 

..A Face in the Crowd 1957

A Face in the Crowd 1957

Μια Μορφή Μέσα στο Πλήθος

Σκηνοθεσία: Elia Kazan

Σενάριο: Budd Schulberg

Είδος: 1957, Comedy, Drama, Elia Kazan,

Family, Suspense, Thriller

Διάρκεια: 02:05

Γλώσσα: Αγγλικά

Παίζουν:

Andy Griffith: Larry 'Lonesome' Rhodes

Patricia Neal: Marcia Jeffries

Anthony Franciosa: Joey DePalma

Walter Matthau: Mel Miller

Lee Remick: Betty Lou Fleckum

 

Η Μάρσια Τζέφρις, παραγωγός σε έναν επαρχιακό ραδιοσταθμό, ανακαλύπτει στη φυλακή τον Μοναχικό Ρόουντς, έναν ερασιτέχνη τραγουδιστή. Ο Μοναχικός Ρόουντς φαίνεται να έχει τρομερή επικοινωνία με το κοινό και γρήγορα γίνεται η μεγαλύτερη προσωπικότητα στην αμερικανική τηλεόραση. Μπροστά στο φακό ο Ρόουντς σαρκάζει τους σπόνσορες του και τους πολιτικούς ενώ ταυτόχρονα εντυπωσιάζει το κοινό με την κοινωνική του ευαισθησία. Στην πραγματικότητα όμως είναι ένας άξεστος μέθυσος που εκμεταλλεύεται τους πάντες προκειμένου να επιτύχει την άνοδο του, ανάμεσα τους και τη Μάρσια. Η προσωπική του ζωή όμως πάει από το κακό στο χειρότερο και όλα θα τελειώσουν όπως άρχισαν, με την παρέμβαση της Μάρσια...

 

Baby Doll 1956

 

Baby Doll 1956

Η Φωνή του Πόθου

Σκηνοθεσία: Elia Kazan

Σενάριο: Tennessee Williams

Είδος: 1956, Comedy, Drama, Elia Kazan

Διάρκεια: 01:54

Γλώσσα: Αγγλικά

Παίζουν:

Karl Malden: Archie Lee Meighan

Carroll Baker: Baby Doll Meighan

Eli Wallach: Silva Vacarro

Mildred Dunnock: Aunt Rose Comfort

Lonny Chapman: Rock

 

Ο Άρτσι περιμένει με αγωνία τα 20α γενέθλια της συζύγου του, της Μπέιμπι Ντολ, για να μπορέσει να επικυρώσει νόμιμα τον γάμο και να αναπτύξει την ερωτική τους σχέση. Όμως, η μικρή δεν είναι τόσο αθώα όσο νομίζει κι όταν στο παιχνίδι μπαίνει ο Σικελός αντίπαλος τού Άρτσι, τα πράγματα ξεφεύγουν.

Μια 19χρονη δεν αφήνει τον σύζυγο της να την αγγίξει εάν αυτός δεν ανταποκριθεί στις ενίοτε παράλογες απαιτήσεις της. Θα υποκύψει, όμως, στη γοητεία ενός ξένου και η αμερικανική κοινωνία της δεκαετίας του 1950 θα σοκαριστεί και μοιραία θα διχαστεί.

Ανεξάρτητα από το συντηρητισμό της Αμερικής του 1956, η ταινία διαθέτει σαφή καλλιτεχνική αξία. Αποτελεί υπόδειγμα ακροβασίας ανάμεσα στο δράμα, την κωμωδία και τη σάτιρα. Χειρίζεται ένα θέμα «σοβαρό» με την ιδανική παιγνιώδη διάθεση, δίχως όμως να μην παίρνει στα σοβαρά τον ίδιο της τον εαυτό. Επιπλέον, διαθέτει μια μοναδική εσωτερική δύναμη, που προκύπτει από τους σκληρούς και σχεδόν μαγευτικούς διαλόγους, αλλά και τις ερμηνείες των πρωταγωνιστών. Ιδίως της «λολίτας» Caroll Baker που μοιάζει να μαγνητίζει τον φακό και τα αδηφάγα ανδρικά, αλλά και γυναικεία βλέμματα.

Βέβαια, η ταινία έχει ένα σαφές μειονέκτημα, τη διάρκεια της. Η ιστορία της ταινίας είναι αν μη τι άλλο απλή. Ο σκηνοθέτης θα μπορούσε να έχει προσδώσει το απαιτούμενο βάθος δίχως να κουράσει το κοινό του με ένα σεξουαλικό κυνηγητό-παιχνίδι που κάποιες στιγμές μοιάζει να κρατά για πάντα.

 

 

East Of Eden 1955

East Of Eden 1955

ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ ΤΗΣ ΕΔΕΜ

  

Σκηνοθεσία: Elia Kazan

Σενάριο: John Steinbeck, Paul Osborn

Είδος: Drama, Elia Kazan,

Διάρκεια: 01:52

Γλώσσα: Αγγλικά

Παίζουν:

James Dean: Cal Trask

Raymond Massey: Adam Trask

Burl Ives: Sam - the Sheriff

Richard Davalos Aron Trask

 

Στην Αμερική των παραμονών του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ένας νεαρός αισθάνεται ότι όλοι είναι εναντίον του. Στην πραγματικότητα, ο Καλ ανταγωνίζεται τον αδελφό του, διεκδικεί μερίδιο στην αγάπη του πατέρα του και προσπαθεί να επανασυνδεθεί με τη μητέρα του, που τον εγκατέλειψε πριν από αρκετά χρόνια.

Η Universal Pictures και η Imagine Entertainment βρίσκονται κοντά στην επίτευξη μιας συμφωνίας με τους κληρονόμους του John Steinbeck προκειμένου να κάνουν την παραγωγή μια ταινίας βασισμένης στο βιβλίο του συγγραφέα, «East of Eden», με σεναριογράφο τον Paul Attanasio, σκηνοθέτη τον Ron Howard και παραγωγό τον Brian Grazer!

Το βιβλίο του Steinbeck, μια μοντέρνα αναβίωση της ιστορίας του Κάιν και του Αβελ, κυκλοφόρησε στην αγορά το 1952 και μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο το 1955 με πρωταγωνιστή τον James Dean. Οι συντελεστές, πάντως, δήλωσαν πως θα έχουν ως πηγή έμπνευσης το βιβλίο και όχι την ταινία της Warner Bros.

Ο Ron Howard βρίσκεται στα γυρίσματα της νέας του ταινίας «The Cinderella Man», στην οποία πρωταγωνιστούν οι Russell Crowe και Renee Zellweger, για λογαριασμό της Universal και της Miramax, ενώ μετά θα ασχοληθεί με το «The Da Vinci Code», στο οποίο θα συνεργαστεί με τους Brian Grazer και Akiva Goldsman, την οσκαρική τριάδα του «A Beautiful Mind»

On the Waterfront 1954

On the Waterfront 1954

Το Λιμάνι της Αγωνιάς

  

Σκηνοθεσία: Elia Kazan

Σενάριο: Budd Schulberg, Malcolm Johnson, Robert Siodmak

Είδος: Crime, Drama

Διάρκεια: 1h 48min

Γλώσσα: Αγγλικά

Παίζουν:

Marlon Brando: Terry Malloy

Karl Malden: Father Barry

Lee J. Cobb: Johnny Friendly

Rod Steiger: Charley Malloy

Pat Henning: Kayo Dugan

 

Η ιστορία μας τοποθετεί στην Αμερική την εποχή που οι Γκάνγκστερς ελέγχουν ήδη πολλά επίπεδα της κοινωνίας και με τον τρόπο τους ασκούν εξουσία στην απροστάτευτη μάζα. Μια συμμορία τέτοιων ανθρώπων έχει πάρει με τη βία την εξουσία του συνδικάτου των εργατών του λιμανιού και με κύριο όπλο τον τρόμο πλουτίζει εις βάρος τους. Όλα αυτά μπροστά στα μάτια των αρμόδιων αρχών, οι οποίες μοιάζουν ανίσχυρες μπροστά στον αποτελεσματικό τρόπο με τον οποίο δρουν οι Γκάνγκστερ οι οποίοι εκφοβίζουν και απειλούν με θάνατο όποιον τολμήσει να σηκώσει κεφάλι. Σε αυτό το περιβάλλον βρίσκεται και ο πρωταγωνιστής Terry Malloy (Marlon Brando) o οποίος έχει επιστρέψει στο σπίτι του μετά από μια άτυχη πορεία στο χώρο του Boxing. Ο αδερφός του, Charley Malloy τον οποίο υποδύεται ο εκπληκτικός Rod Steiger, είναι το δεξί χέρι του Αρχιγκάνγκστερ Johny Friendly (Lee J. Cobb) αδιαφιλονίκητου "αρχηγού" του συνδικάτου του λιμανιού. Ο Terry επιστρέφει στο σπίτι και μέσω του αδερφού του μπαίνει κάτω από τα φτερά του Johny Friendly και κερδίζει τον εκφοβιστικό σεβασμό αλλά και το μίσος των υπολοίπων εργατών. Έτσι λοιπόν χωρίς καν να το καταλάβει γίνεται "μέλος" της συμμορίας και συνεργός σε ένα έγκλημα εκφοβισμού με θύμα έναν εργάτη που θα κατέθετε εναντίον τους. Η ταινία ακολουθεί τον πρωταγωνιστή στη πορεία του προς την αποκάλυψη της αλήθειας και την καταβαράθρωση του αιμοδιψούς "Αρχηγού του λιμανιού".

Ο Marlon Brando πρωταγωνιστεί σε μια ταινία που για πολλούς θεωρήθηκε η καλύτερη αμερικάνικη ταινία που γυρίστηκε ποτέ.

Η ταινία είναι βασισμένη σε άρθρα του Malcolm Johnson σε διάφορα περιοδικά. Προοριζόταν να γυριστεί στη Νέα Υόρκη, εν μέρη γιατί οι τοποθεσίες του σεναρίου το απαιτούσαν και γιατί ο Elia Kazan πίστευε ότι η ατμόσφαιρα της Νότιας Καλιφόρνιας ήταν κακή για τα γυρίσματα. Το On the Waterfront - Το Λιμανι της Αγωνιας προοριζόταν γα την 20th Century-Fox μέχρι που λέχθηκε πως το κοινό δεν ενδιαφέρεται για τα προβλήματα των εργατών. Τη ταινία ανέλαβε τελικά ο ανεξάρτητος παραγωγός, Sam Spiegel, ο οποίος συμφώνησε με τη Columbia και του οποίου η βοήθεια ήταν τεράστια σύμφωνα με τα λεγόμενα του Kazan.

Το film επανένωσε Kazan και Marlon Brando, του οποίου η ερμηνεία ως Terry Malloy, είναι μια από τις καλύτερες που έχει καταγραφεί.

Η ιστορία μας τοποθετεί στην Αμερική την εποχή που οι Γκάνγκστερς ελέγχουν ήδη πολλά επίπεδα της κοινωνίας και με τον τρόπο τους ασκούν εξουσία στην απροστάτευτη μάζα. Μια συμμορία τέτοιων ανθρώπων έχει πάρει με τη βία την εξουσία του συνδικάτου των εργατών του λιμανιού και με κύριο όπλο τον τρόμο πλουτίζει εις βάρος τους. Όλα αυτά μπροστά στα μάτια των αρμόδιων αρχών, οι οποίες μοιάζουν ανίσχυρες μπροστά στον αποτελεσματικό τρόπο με τον οποίο δρουν οι Γκάνγκστερ οι οποίοι εκφοβίζουν και απειλούν με θάνατο όποιον τολμήσει να σηκώσει κεφάλι. Σε αυτό το περιβάλλον βρίσκεται και ο πρωταγωνιστής Terry Malloy (Marlon Brando) o οποίος έχει επιστρέψει στο σπίτι του μετά από μια άτυχη πορεία στο χώρο του Boxing. Ο αδερφός του, Charley Malloy τον οποίο υποδύεται ο εκπληκτικός Rod Steiger, είναι το δεξί χέρι του Αρχιγκάνγκστερ Johny Friendly (Lee J. Cobb) αδιαφιλονίκητου "αρχηγού" του συνδικάτου του λιμανιού. Ο Terry επιστρέφει στο σπίτι και μέσω του αδερφού του μπαίνει κάτω από τα φτερά του Johny Friendly και κερδίζει τον εκφοβιστικό σεβασμό αλλά και το μίσος των υπολοίπων εργατών. Έτσι λοιπόν χωρίς καν να το καταλάβει γίνεται "μέλος" της συμμορίας και συνεργός σε ένα έγκλημα εκφοβισμού με θύμα έναν εργάτη που θα κατέθετε εναντίον τους. Η ταινία ακολουθεί τον πρωταγωνιστή στη πορεία του προς την αποκάλυψη της αλήθειας και την καταβαράθρωση του αιμοδιψούς "Αρχηγού του λιμανιού".

Μέσα από διάφορες εσωτερικές και εξωτερικές μάχες ο Terry προσπαθεί να αποδείξει τον πραγματικό του εαυτό και να κλείσει τα στόματα αυτών που τον στιγμάτισαν σαν αλήτη, προδότη και φονιά. Με τη βοήθεια της αδερφής του θύματος, Edie Doyle (Eva Marie Saint), την οποία ερωτεύεται αλλά και του παπά, Father Barry (Karl Malden), της κοντινής εκκλησίας οι οποίοι προσπαθούν να τον πείσουν να καταθέσει, o Terry συγκρούεται με τους πάντες και φτάνει να παίρνει στα χέρια του το μέλλον μιας ολόκληρης κοινωνίας.

Οι ερμηνείες όλων των συντελεστών είναι φανταστικές καθώς και η σκηνοθεσία του Kazan, που σαν αποτέλεσμα είχε τη βράβευση της με ! 7 OSCAR !. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται Oscar καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας (Elia Kazan) και πρωταγωνιστικού ρόλου (Marlon Brando).

Η διασημότητα της έβαλε πάλι στο προσκήνιο τον Kazan μετά από τις δύο προηγούμενες αποτυχημένες ταινίες του. Ο ίδιος ταυτίστηκε με τον πρωταγωνιστή (νιώθοντας περήφανος και ντροπιασμένος την ίδια στιγμή, πληγωμένος από το γεγονός ότι οι ίδιοι του οι φίλοι τον απέρριπταν). Η ταινία συμπεριλαμβάνει σκηνές που πραγματικά αξίζουν συγχαρητήρια όπως αυτή του ταξί με τον Rod Steiger (στην οποία ο Marlon Brando πραγματικά αυτοσχεδιάζει), καθώς και με την Eva Marie Saint δίπλα από τις ράγες του τρένου, της οποίας σκηνής η τραγικότητα μεγεθύνεται από τον ήχο του τρένου.

Μια πραγματικά εκπληκτική ταινία που πρέπει να δείτε αν πέσει στα χέρια σας.

The Arrangement (1969)

The Arrangement (1969)

Ο Συμβιβασμός

Του Elia Kazan

Με τους: Kirk Douglas, Faye Dunaway, Deborah Kerr, Richard Boone και λοιποί
Ελληνικοί υπότιτλοι από: Γιάννης από Ανάβυσσο

Όταν παίχτηκε η ταινία το 1969, η λέξη συμβιβασμός έγινε πολύ τις μόδας. Δημοσιογράφοι ρωτούσαν επωνύμους: «Εσείς τι συμβιβασμούς έχετε κάνει στη ζωή σας;» Γενικά την ταινία στην αρχή την καλοδέχτηκαν όλοι, αλλά αργότερα έπεσε το σύνθημα (από πού;) και έπεσαι στην περιφρόνηση και την αφάνεια. Πρέπει να ομολογήσω ότι δεν είναι από τις κορυφαίες του Elia Kazan, αλλά για μένα δεν παύει να είναι εργάρα και δεν δικαιούται κανένας να ισχυρίζεται ότι είναι οπαδός του ποιοτικού σινεμά, αν δεν έχει δει αυτή την ταινία.

Οι λόγοι είναι μάλλον πολιτικοί. Οι… προοδευτικοί του κατεστημένου Αμερικανικού κινηματογράφου θυμηθήκαν να τιμωρήσουν τον σκηνοθέτη για το ατόπημά του την εποχή Μακάρθι. Χαρακτηριστικά ο ρόλος του πρωταγωνιστή προτάθηκε από τον σκηνοθέτη στον Μάρλον Μπράντο, αλλά αυτός τον αρνήθηκε διότι όπως είπε ήταν ακόμα νωπές οι πληγές από την δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ!

Τελικά ο ρόλος δόθηκε στον Kirk Douglas.

Ένα σημείο με το οποίο διαφωνώ είναι η μετάφραση του τίτλου «The Arrangeman» ως «Ο Συμβιβασμός». Γλωσσολογικά είναι σωστό. Δεν είναι όμως μόνο αυτή η μετάφραση της λέξης «Arrangeman». Είναι και η «Διευθέτηση» και αυτός θα ήταν ο σωστός τίτλος στην περίπτωσή μας.

Το σενάριο προέρχεται από το μυθιστόρημα που έγραψε ο ίδιος ο Elia Kazan, ογκώδες 500 σελίδων, και που για μεγάλο χρονικό διάστημα ήταν στα αμερικανικά best sellers. Μερικοί εξηγούν την όχι και τόσο μεγάλη επιτυχία της ταινίας στο ότι έγινε προσπάθεια να συμπυκνωθεί μα τεράστιας διάρκειας υπόθεση σε ταινία 125 λεπτών.

Όλοι οι ήρωες της υπόθεσης δεν μας απασχολούν για πρώτη φορά. Πριν από μερικά χρόνια ο Elia Kazan μας κατέπληξε με το αριστούργημα του «Αμέρικα-Αμέρικα». Τον κεντρικός ήρωα της υπόθεσης που τότε τον έπαιζε ο Στάθης Γιαλελής, τώρα έχει γεράσει και τον ρόλο τον παίζει ο Richard Boone.

Μας παρουσιάζεται ως ένας απόστρατος επιτυχημένος επιχειρηματίας (εισαγωγέας χαλιών από Περσία κυρίως), με σύζυγο και δύο γιους, ο οποίος όμως δεν απέβαλε την ανατολίτικη νοοτροπία σχετικά με την συμπεριφορά του στην γυναίκα και τα παιδιά του. Τώρα μάλιστα λόγω αρτηριοσκλήρωσης, η κατάστασή του έχει χειροτερέψει δραματικά. Βλέπει φανταστικούς εραστές της γυναίκας του και ευελπιστεί με να καταφέρει να ξαναστήσει την επιχείρησή του, για να αποδείξει σε όλους ότι δεν ξόφλησε.

Ο κεντρικός πρωταγωνιστής της υποθέσεις είναι ο γιος του Eddie Anderson τον οποίo υποδύεται ο Kirk Douglas. Το πραγματικό του όνομα είναι Ευάγγελος Τοπούζογλου, αλλά διάλεξε ένα αμερικανοποιημένο. Αυτός είναι ένα πετυχημένο στέλεχος διαφημιστικής εταιρίας που με τις τρελές ιδέες του, όπως το σλόγκαν για τα τσιγάρα ΖΕΦΥΡΟΣ: «Το καθαρό Τσιγάρο», κερδίζει αρκετά, βιώνει το Αμερικανικό όνειρο με βίλλα, πισίνες, πολυτελή αυτοκίνητα και όλα τα σχετικά.

Με αξιοπρεπή σύζυγο, την Φλωράνς (Deborah Kerr) και φαίνεται να διάγει πολύ πετυχημένη ζωή. Μια μέρα όμως, πηγαίνοντας στη δουλειά του εμφανίζει συμπτώματα αυτοκαταστροφής. Οδηγώντας το σπορ αυτοκίνητό του το ρίχνει σε ένα φορτηγό!

Τελικά σώζεται από το ατύχημα νοσηλευόμενος μόνο λίγες μέρες. Τότε όμως αρχίζουν οι αναδρομές στο παρελθόν και πληροφορούμαστε γιατί έφτασε σε αυτή  την κατάσταση.

Την φαινομενικά ήρεμη ζωή του ήρωά μας έρχεται να διαταράξει η εμφάνιση της Γκουέν (Faye Dunaway), μιας συνεργάτιδας της εταιρίας, η οποία δεν φαίνετε να συμμερίζεται υποκριτικά σλόγκαν του Έντι περί «καθαρών τσιγάρων» και μάλλον τα ειρωνεύεται.

Μεταξύ τους δημιουργείται ερωτική σχέση αλλά η κοπέλα δεν αρκείται να παίζει τον ρόλο της ερωμένης. Πιέζει τον Έντι να διαλέξει ανάμεσα σε εκείνη και την σύζυγο.

Αυτή πάλι, ενώ γνωρίζει τα πάντα, πιέζει τον Έντι να λογικευτεί και να επανέλθει στην συμβατική «αξιοπρεπή» συζυγική ζωή

Μαζί της και ο οικογενειακός τους δικηγόρος (Hume Cronyn)

που προσπαθεί να συνετίσει τον Έντι, αλλά παράλληλα επιδιώκει να προστατέψει και την Φλωράνς σχετικά με τα δικαιώματά της στην περιουσία, και επιδιώκει να αποδείξει ότι ο Έντι δεν έχει σώας τας φρένας.

Κοντά σε όλα τα άλλα ο Έντι έχει να αντιμετωπίσει και την επιδεινούμενη κατάσταση του πατέρα του ο οποίες εκβιαστικά και με ηθικούς εκβιασμούς προσπαθεί να πείσει τον γιο του να του χρηματοδοτήσει το ξαναστήσιμο της επιχείρησής του.

Το Ελληνικό χρώμα δεν απουσιάζει από την ταινία. Συγκεκριμένα, κάποια στιγμή που του Έντι του την έχει δώσει, κατά τα κοινός λεγόμενα, παίρνει ένα μονοκινητήριο αεροπλάνο και φέρνει γύρους τον ουρανοξύστη που στεγάζονται τα γραφεία που εργάζεται, μπροστά στα έκπληκτα μάτια των συναδέλφων του. Την τρελή του πορεία επενδύει μουσικά η το τραγούδι  «σαν πας στην Καλαμάτα...»!

Αλλά το Ελληνικό χρώμα εμφανίζεται και στο φινάλε της ταινίας. Παρακολουθούμε την κηδεία του πατέρα του Έντι, όπου αυτός εμφανίζεται στο πλευρό της Γκουέν και η Φλωράνς αγκαζέ μα τον δικηγόρο! Πλήρεις διευθέτηση και όχι συμβιβασμός. Παρακολουθούμε δε με συγκίνηση σε άπταιστα Ελληνικά την διέξοδο ακολουθία.

A tree grows in Brooklyn (1945)

A tree grows in Brooklyn (1945)

Ένα δέντρο μεγαλώνει στο Μπρούκλιν

Στην Ελλάδα παίχτηκε με τον τίτλο: ΧΑΜΕΝΑ ΝΙΑΤΑ

 

 

Σκηνοθεσία: Elia Kazan

Συγγραφείς: Tess Slesinger  και  Frank Davis (σενάριο).

Από το μυθιστόρημα της Betty Smith

Παίζουν: Dorothy McGuire, Joan Blondell και James Dunn

Ο Elia Kazan, σε μία κακοποίηση του μυθιστορήματος της Μπεττυ Σμιθ

Υπότιτλοι εδώ:

 http://www.opensubtitles.org/en/subtitles/4236893/a-tree-grows-in-brooklyn-el

Πολλοί μου είχατε ζητήσει τους υπότιτλους για την ταινία αυτή.

Για να σας διευκρινίσω το γιατί χαρακτηρίζω κακοποίηση του βιβλίου της Μπέτη Σμιθ "ΕΝΑ ΔΕΝΤΡΟ ΜΕΓΑΛΩΝΕΙ ΣΤΟ ΜΠΡΟΥΚΛΙΝ" την παρούσα ταινία του Καζάν, διαβάστε παρακάτω τι έγραψα ως σχόλιο στην παρουσίαση της ταινίας στο ΜΠΛΟΚ του ZISI:

 

 Σε συνέχεα των σχολείων μου, αφού μετέφρασα τους υπότιτλους αυτής της ταινίας και την μελέτησα αρκετά, έχω να παρατηρήσω τα εξής:
Όποιος βλέπει αυτή την ταινία χωρίς να γνωρίσει το μυθιστόρημα, αντιλαμβάνεται ένα απλό μελό. Όποιος όμως γνωρίζει το μυθιστόρημα, δεν ενθουσιάζεται και πολύ! Στην πραγματικότητα λείπει η μισή ιστορία! Υπάρχει άλλη τόση ιστορία με τα προβλήματα της κοπέλας ως έφηβης. Για να μπορέσει ο σεναριογράφος να δώσει ένα βιαστικό τέλος, φθάνει στο σημείο να μας παρουσιάζει τη θεία να προσπαθεί να βρει γαμπρό στην παιδούλα ανιψιά της! 

 

 

! Το μυθιστόρημα ήταν διαφορετικό. Η κοπέλα μετά την αποφοίτησή της από την βασική εκπαίδευση αναγκάζεται να εργαστεί και όχι να πάει σε κολέγιο όπως ποθούσε. Εργάζεται σε ένα γραφείο που μελετά τον καθημερινό τύπο και κρατάει αποκόμματα για θέματα που ενδιαφέρουν κάποιους πελάτες. Τότε γνωρίζει και τον έρωτα στο πρόσωπο κάποιου «Λη».
Μελετώντας τις εφημερίδες με φρίκη και έκπληξη διαβάζει ότι στην Ευρώπη κηρύχτηκε πόλεμος! Με το ψαλίδι κόβει το σχετικό άρθρο και το βάζει στον προσωπικό της φάκελο, αδιαφορώντας για το τι έγραφε πίσω του. Στον πόλεμο κατατάσσεται και ο αγαπημένος της, όπου εκεί λήγει το ρομάντζο καθότι αυτός ή σκοτώνεται ή εξαφανίζεται. Δεν θυμάμαι.
Στη συνέχεια η κοπέλα εκφράζει την επιθυμία να συνεχίσει την εκπαίδευσή της. Το αφεντικό όμως έχει αντιρρήσεις. «Που θέλετε να σπουδάσετε;» την ρωτά. «Σε πιο Πανεπιστήμιο;. «Στο Κολέγιο», απαντά η κοπέλα. «Τι; Στο Κολέγιο σε αυτή την ηλικία;» Διερωτάται αυτός. Η συζήτηση αυτή άνοιξε την όρεξη στην κοπέλα ώστε επισκέφτηκε το πανεπιστήμιο της περιοχής της και ζήτησε μια αίτηση εγγραφής στα ελεύθερα τμήματά του. Στο ερώτημα της αίτησης, που έγινε η κολεγιακή της εκπαίδευση, εκείνη έγραψε ξεδιάντροπα: «Κατ’ οίκον». Απάντησε και με επιτυχία όπως φαίνεται και στις ερωτήσεις κρίσεως και έγινε δεκτή στο πανεπιστήμιο!
Δεν μπορεί να το πιστέψει. Κατά την επιστροφή της με το μετρό, της φαινόταν ότι ο ρυθμικός ήχος της αμαξοστοιχίας επάνω στις ράγες φώναζε ρυθμικά: «Πα-νε-πι-στή- μιο». - :«Πα-νε-πι-στή- μιο.»… Τελικά κατέβηκε στον επόμενα σταθμό για να πάρει μερικές αναπνοές και να ηρεμίσει.
Τελικά η ζωή της συνεχίζεται με σπουδές και εργασία. Κάποτε γνωρίζει και τον μεγάλο έρωτα που θα καταλήξει σε γάμο. Πριν από το γάμο κάνει μια βόλτα στα παλιά λημέρια που μεγάλωσε. Εκεί συναντά τον άνθρωπο που πούλαγε λοταρίες και για να κάνει τα πιτσιρίκια να ξοδεύουν όλες τους τις δεκάρες σ’ αυτόν, είχε σαν κράχτη τα μεγάλα έπαθλα: Μία κούκλα και ένα ζευγάρι πατίνια. Τα παιδιά αγόραζαν όποτε μπορούσαν κλήρους, με την ελπίδα να κερδίσουν ένα από τα «πολύτιμα» δώρα. Αμ δε! Από την πολυκαιρία τα μαλλιά της κούκλας είχαν γίνει τζίβα και τα πατίνια είχαν σκουριάσει. Έχοντας πια χρήματα στην τσέπη η Φράνσης του λέει: «Θέλω να αγοράσω όλους τους κλήρους!» Έντρομος αυτός πέφτει στα γόνατα και της ζητά να δείξει κατανόηση για την απάτη που έκανε τόσο καιρό, προκειμένου να ζήσει την οικογένειά του.
Τελικά βλέπει στην αυλή τους το άγριο δέντρο που κάποτε οι νοικοκυρές ζήτησαν να κοπεί γιατί τους εμπόδιζε να απλώνουν την μπουγάδα τους, να έχει ξαναφυτρώσει και να έχει θεριέψει. Στα σκαλοπάτια κάθεται ένα κοριτσάκι που διαβάζει και κάθε τόσο βάζει μια μέντα στο στόμα της και πίνοντας μια γουλιά νερό προσπαθεί να αποκτήσει της αίσθηση ότι πίνει κρύο νερό. ‘Όπως έκανε και αυτή όταν ήταν μικρή.
«Γεια σου Φράνσης!» Της φωνάζει.
¨Δεν με λένε Φράνσης!» απαντά η μικρή.
«Δεν Πειράζει. Αντίο Φράνσης!» της ανταπαντά και η ιστορία τελειώνει εδώ.
Να υπενθυμίσω ότι το μυθιστόρημα το διάβασα σε συνέχεις σε παιδικό περιοδικό σε ηλικία 13 με 14 ετών και από τότε δεν το ξανάδα. Αυτά είναι ότι θυμάμαι από τότε.
Γιάννης - Ανάβυσσος