Africa Addio 1966

Africa Addio 1966

Αντίο Αφρική

Σκηνοθέτες: Gualtiero Jacopetti, Franco Prosperi

Γραμμένο από τους: Gualtiero Jacopetti, Franco Prosperi

Είδος ταινίας: Documentary, Horror – Διάρκεια: 140 λεπτά

Ελληνικοί υπότιτλοι μεταφρασμένοι από εμένα

Είναι ένα ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε το 1964 και κυκλοφόρησε το 1966 με θέμα την απο-αποικιοποίηση της Αφρικής, από τους Ιταλούς σκηνοθέτες Gualtiero Jacopetti και Franco Ε. Prosperi. Δείχνει όσο κανένα άλλο ντοκιμαντέρ για το τι συνέβη σε πολλές αφρικανικές χώρες, κατά τη διάρκεια της απο-αποικιοποίηση. Φοβερή στιγμή στο ντοκιμαντέρ τα πρόσωπα των καταδικασμένων σε θάνατο την ώρα της απόφασης από Αγγλικό δικαστήριο στην Κενυα. Και αμέσως μετά την απο-αποικιοποίηση, ξέσπασαν εμφύλιοι πόλεμοι με σκοτεινά κίνητρα,  μισθοφόροι μαχητές, αλλά και η χαρά της ανεξαρτησίας.

Πρόκειται για ένα αριστούργημα με όμορφη μουσική, από τον Ιταλό συνθέτη Riz Ortolani.

To τέλος της αποικιοκρατίας στη μαύρη ήπειρο ήταν οπωσδήποτε ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα του προηγούμενου αιώνα. Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1950 και 1960 οι ευρωπαϊκές δυνάμεις που εκμεταλλευόταν για αιώνες τον πλούτο και το ανθρώπινο δυναμικό των αφρικανικών εδαφών, αποφάσισαν - υπό το πρίσμα του νέου κόσμου που προέκυψε μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο - να μεταβιβάσουν την εξουσία και τη διαχείρισή της στους γηγενείς. Καθώς όμως αυτή η μετάβαση στη νέα εποχή έγινε δίχως προετοιμασία και δεδομένων των διαφορών ανάμεσα σε φυλές και εθνικά γκρουπ που είχαν σκοπίμως καλλιεργηθεί από τους ξένους, έμελε να προκαλέσει μια άνευ προηγουμένου αναστάτωση της οποίας τις συνέπειες ζει η Αφρική ακόμα και σήμερα. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον οι γνωστοί για τα ψευδοντοκιμαντέρ τους - τα επονομαζόμενα και mondo - ιταλοί σκηνοθέτες ταξίδεψαν επί τρία χρόνια στο κέντρο ακριβώς της δράσης κινηματογραφώντας το χάος, την απελπισία, τη δυστυχία, το σουρεάλ, την ομορφιά και κυρίως τη φρίκη. Η τελευταία ήρθε πολύ γρήγορα καθώς οι τοπικοί κυβερνήτες έσπευσαν να εκμεταλλευτούν τη νέα εξουσία μετερχόμενοι κάθε μέσο και με αποτέλεσμα μια από τις μεγαλύτερες αιματοχυσίες όλων των εποχών. Άνθρωποι, ζώα και τόποι έπεσαν θύματα των συγκρούσεων με την κάμερα των ιταλών να καταγράφει σε αληθινό χρόνο και χωρίς λογοκρισία τις πιο σκοτεινές πλευρές της ανθρώπινης ιδιοσυγκρασίας. Και παρά το σχολιασμό που χαρακτηρίζεται ενίοτε από ρατσιστικές εκφάνσεις (ας μην ξεχνάμε πως τα γεγονότα διαδραματίζονται πριν μισό αιώνα), το φιλμ είναι ένα κολοσσιαίο δημοσιογραφικό και ιστορικό επίτευγμα, τέτοιο που δε θα βλέπατε ποτέ σήμερα. Για χρόνια απαγορευμένο, αποτελεί κάτι σαν άγιο δισκοπότηρο για τους οπαδούς του cult. Σοκαριστικό αλλά αληθινό.

Le Monde du Silence (1956)

Le Monde du Silence (1956)

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ

Διάρκεια: 86 min  -  Είδος: Documentary

Σκηνοθέτες: Jacques-Yves Cousteau, Louis Malle

Υπότιτλοι: Ελληνικοί, δικής μου μετάφρασης

Μπορεί το ντοκιμαντέρ αυτό την σημερινή εποχή να φαίνεται παρωχημένο. Πράγματι, στις μέρες μας έχουν επιτευχθεί πολύ περισσότερα πράγματα στην εξερεύνηση των βυθών. Δεν μπορεί όμως κανένας να ισχυριστεί ότι αυτό δεν οφείλεται στον αείμνηστο Jacques-Yves Cousteau ο οποίος ευαισθητοποίησε την ανθρωπότητα ολόκληρη με την ταινία του αυτή. Στην ταινία αυτή οφείλω το ότι σαν πιτσιρικάς ξόδευα το χαρτζιλίκι μου για μάσκες, βατραχοπέδιλα και άλλα συναφή και να αρχίσω να εξερευνώ τους βυθούς πέριξ των Αθηνών ! Ομολογώ όμως ότι τότε ακόμα και οι βυθοί των κοντινών μας παραλιών, (Ελληνικό, Άγιος Κοσμάς, κλπ.) παρουσίαζαν ενδιαφέρον. Ένα μαγικό δάσος απλωνόταν μπροστά σου με πολύχρωμα ψαράκια. Σήμερα... άστα να πάνε!

Η νοσταλγία μου για εκείνα τα χρόνια με έκανε να αναζητήσω και τελικά να αναγκαστώ να μεταφράσω τους υπότιτλους αυτής της ταινίας. 

Στο ντοκιμαντέρ αυτό παρατηρούμε τον διάσημο ωκεανογράφο Ζακ-Ιβ Κουστό με το πλοίο του το «Καλυψώ» να οργώνει τις θάλασσες. Εδώ θα βρεθεί στην Μεσόγειο, στον Περσικό Κόλπο, στην Ερυθρά Θάλασσα και στον Ινδικό Ωκεανό.

Ποιος ήταν λοιπόν ο Jacques Yves Cousteau;

Ας δούμε καλλίτερα τι γράφει ο Χρήστος Ευθυμίου στο πολύ καλό μπλοκ του που ασχολείται με καταδύσεις και τον κόσμο του βυθού γενικά,

το: dive-corner

Ο Jacques Yves Cousteau γεννήθηκε στις 11.06.1910 στην Πόλη Saint-Andre-de-Cubzac της Γαλλίας και μεγάλωσε στην Marseille όπου και ανακάλυψε την αγάπη του για την Θάλασσα. Σε ηλικία 23 ετών αποφοίτησε από την ναυτική σχολή και κατετάγη στο Γαλλικό Ναυτικό όπου και παρέμεινε μέχρι το 1950. Εγκατέλειψε το Γαλλικό Ναυτικό με τον βαθμό του Πλοιάρχου. Λόγω ενός σοβαρού αυτοκινητιστικού ατυχήματος το 1936 δεν μπόρεσε να πραγματοποίηση το παιδικό του όνειρο να γίνει Πιλότος. Το 1937 παντρεύτηκε την Simone Melchior και απέκτησαν δυο γιους τον Jean-Michel και τον Philippe.

Την ίδια χρονιά κατασκεύασε την πρώτη θήκη για μηχανές λήψεως της εποχής και δημιούργησε την πρώτη του ταινία. Στη διάρκεια του Β Παγκόσμιου πολέμου έκανε κατασκοπία σε βυθισμένα εχθρικά πλοία που είχαν βυθιστεί στην μεσόγειο κινηματογραφώντας τον εξοπλισμό τους για λογαριασμό του γαλλικού ναυτικού.

Το ανήσυχο πνεύμα του δεν σταμάτησε να εξερευνά και να ανακαλύπτει νέα πράγματα, έτσι μαζί με τον Emile Gagnan ολοκλήρωσαν την κατασκευή του πρώτου ρυθμιστή “Aqualung” που είχε σχεδιάσει o άλλος μεγάλος πατέρας της κατάδυσης ο Hans Haas. Συνέχισε με πάμπολλες κατασκευές όπως τα υποβρύχια Scooter, ερευνητικά υποβρύχια, θήκες για φωτογραφικές μηχανές που μπορούσαν να φωτογραφίσουν σε πολύ μεγάλα βάθη.

Το 1950 παρέλαβε από τον γνωστό Ιρλανδό επιχειρηματία Guinness ένα παλαιό ναρκαλιευτικό σκάφος το οποίον ο Cousteau μετασκεύασε σε ερευνητικό πλοίο που γνωρίζει όλη η ανθρωπότητα το “Calypso”. Με το “Calypso” ταξίδεψε σε όλες τις θάλασσες του πλανήτη στην Ανταρκτική και στον Αμαζόνιο, ερευνώντας και καταγράφοντας την υποβρύχια ζωή προσφέροντας στην ανθρωπότητα γνώση όσο κανείς άλλος. Ο Jacques-Yves Cousteau με τα φανταστικά υποβρύχια ντοκιμαντέρ έγινε το ποιο αναγνωρίσιμο άτομο στον κόσμο. Στα ταξίδια του φιλοξενούσε πάντα διάσημους επιστήμονες δίνοντας την ευκαιρία να τροφοδοτούν την ανθρωπότητα με ανακαλύψεις και στοιχεία που μέχρι τότε πολλά ήταν άγνωστα.

Στενά συνδεδεμένος με το οικολογικό σύστημα εξέδιδε κραυγές αγωνίας για την υπερεκμετάλλευση της φύσης από τον άνθρωπο.

Το 1956 ο Cousteau βραβεύτηκε στις Κάννες με τον χρυσό φοίνικα για την ταινία του “Le Monde du Silence” (Ο κόσμος της Σιωπής).

Το 1965 βραβεύτηκε με Oscar για το καλύτερο ντοκιμαντέρ “Le Monde sans Soleil” (Κόσμος χωρίς ήλιο).

Από το 1957 και μέχρι 1989 ήταν επικεφαλής στο Ωκεανογραφικό Μουσείο του Μονακό.

Το 1974 ο Cousteau μαζί με τους δυο γιους του Jean-Michel και Philippe ίδρυσε στις ΗΠΑ και αργότερα στην Γαλλία το ίδρυμα που φέρει το όνομα του με σκοπό την να στηρίζει παγκοσμίως την προστασία του περιβάλλοντος.

Το 1988 έγινε μέλος της Γαλλικής ακαδημίας με την αναγγελία “O ΑΕΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΝΕΡΟ ΕΝΑΙ ΑΓΑΘΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ, ΚΑΘΗΚΟΝ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΤΑ ΔΙΑΦΥΛΑΞΕΙ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤIΣ ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΓΕΝΙΕΣ “

Ο μεγάλος Cousteau δεν δίστασε να εναντιωθεί ακόμα και στην πατρίδα του την Γαλλία, όταν η Γαλλία ξεκίνησε τις ατομικές δοκιμές στα νησιά του Ειρηνικού Ωκεανού Muruoa

Το 1960 χάριν στους αγώνες και τις διαμαρτυρίες του, ανάγκασε την Γαλλική Κυβέρνηση να αναθεωρήσει την απόφαση που είχε πάρει, να ρίχνει τα ατομικά απόβλητα των εργοστασίων στην Μεσόγειο. Όμως οι δραστηριότητες του Cousteau δεν σταματούν εδώ, έπεισε με τις ομιλίες του στα ηνωμένα Έθνη (UNO) να ανακηρύξουν την ανταρκτική ως προστατευόμενη περιοχή.

Ποιος άραγε μπορεί να ξεχάσει τις 5.000.000 υπογραφές που κατέθεσε το 1992 στο παγκόσμιο συνέδριο του Rio de Janeiro για την προστασία του περιβάλλοντος διεκδικώντας με αυτόν τον τρόπο “Τα δικαιώματα των μελλοντικών γενεών”.

Στις 25.06.1997 o Jacques-Yves Cousteau έφυγε για πάντα σε ηλικία 87 ετών παίρνοντας στην ιστορία αφήνοντας πίσω του ένα τεράστιο έργο που θα εμπνέει τις επόμενες γενιές

“Jacques-Yves Cousteau, το έργο σου, με δίδαξε να αγαπώ και να σέβομαι την θάλασσα”.

Χρήστος Ευθυμίου