L'Atalante (1934)

L'Atalante (1934)
του Jean Vigo

 

Μπορεί ένα σκηνοθέτης που πέθανε σε ηλικία 29 ετών, που γύρισε μόνο 4 ταινίες εκ των οποίον μία μόνο κανονικής διάρκειας – Η Αταλάντη – να θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες της Ευρωπαϊκής κινηματογραφίας;
Και όμως, η ταινία του Jean Vigo «Η Αταλάντη» μπαίνει σταθερά στην λίστα των 10 καλύτερων ταινιών από καταβολής κινηματογράφου!
Γιος του στρατευμένου αναρχικού Miguel Almereyda, ο οποίος πέθανε στη φυλακή το 1917 κάτω από «αδιευκρίνιστες» συνθήκες, εμφάνισε από την παιδική του ηλικία τα συμπτώματα της φονικής φυματίωσης. Μόνη του παρηγοριά η αγάπη του για την τέχνη. Ήταν μέλος της Ένωσης Επαναστατικών Συγγραφέων και Καλλιτεχνών από το 1932 και είχε σχέση με τους αναρχικούς.

 Ο Jean Vigo με τους γονείς του.

 

Ο θεμελιωτής του ποιητικού ρεαλισμού στο σινεμά Jean Vigo, ξεκίνησε με δύο ντοκιμαντέρ που ήταν κάτι παραπάνω από απλή καταγραφή γεγονότων.
Το «Α propos de Nice» είναι ένα ντοκιμαντέρ που κεντρική εικόνα του έργου είναι ο συνωστισμός τουριστών σε ένα καλοκαιρινό θέρετρο, της οποίας η ροή διακόπτεται από εμβόλιμα πλάνα ζώων και στιγμών εξαθλιωμένης φτώχειας.
Μετά από τις πεσιμιστικές του αφηγήσεις, έρχεται ένα επαναστατικό μεσαίας διάρκειας έργο, το: Zero de conduit (1933). Εκεί, πολλά χρόνια πριν το πασίγνωστο αγγλικό «IF», μας παρουσιάζει την καταπίεση που υφίστανται νέα παιδιά ενός κολεγίου και την εξέγερσή τους. Το θέμα κρίθηκε άκρως επαναστατικό και επικίνδυνο για τα ήθη της εποχής, με αποτέλεσμα να απαγορευτεί η προβολή του για 12 ολόκληρα χρόνια.
Μεγάλη η οικονομική καταστροφή αλλά ο παραγωγός πιστεύοντας στο ταλέντο του, θέλησε να του δόση μια ακόμα ευκαιρία. Έβαλε ως όρο όμως να διαλέξει αυτός το θέμα του έργου και όχι ο σκηνοθέτης. Του έδωσε λοιπόν το σενάριο ενός ”Love Story” της εποχής με σκοπό να ρεφάρει κάπως από την ζημιά.
Ο Jean Vigo απαρνείται τα χολιγουντιανά στάνταρ της εποχής όπου οι άνθρωποι είναι είτε καλοί, όμορφοι, καλοντυμένοι με λεπτούς τρόπους, είτε κακοί, κλέφτες, γκάγκστερ, ατημέλητοι και λέτσοι. Εξαιρώ εδώ τον Henry Fonda με «Τα Σταφύλια της Οργής» καθώς και μερικές άλλες αξιόλογες ταινίες που ήρθαν βέβαια αργότερα από την εποχή που μιλάμε.
Ξεδιπλώνοντας λοιπόν το ταλέντο του, μας παρουσιάζει τους ανθρώπους όπως πραγματικά είναι. Με τα καλά και τα κακά τους, χωρίς να κρύβει την ασχήμια και την ομορφιά τους όπου αυτή υπάρχει.

 

 

Τι να πούμε για τα εκπληκτικά πλάνα, τις ερμηνείες και το μοντάζ, πολύ προχωρημένα για την εποχή τους.
Για την ιστορία να πούμε ότι η «Αταλάντη» είναι μία φορτηγίδα από αυτές που μέχρι και σήμερα διασχίζουν τους ποταμούς και τα κανάλια της κεντρικής Ευρώπης, μεταφέροντας αγαθά από πόλη σε πόλη. Καπετάνιος είναι ο νεαρός Jean, με πλήρωμα τον πολύπειρο και πολυταξιδεμένο λοστρόμο, και τον μικρό μαθητευόμενο του καραβιού.

Τα πράγματα αλλάζουν άρδην όταν ο καπετάνιος παντρεύεται μια κοπέλα ενός παρόχθιου χωριού και την φέρνει να συγκατοικήσει και να ταξιδεύει μαζί τους στο καράβι.
«Πάντα ήταν διαφορετική. Ποτέ δεν θα έπαιρνε ένα παιδί απ’ εδώ», λένε οι κακές γλώσσες του χωριού.
Η αλήθεια είναι ότι η κοπέλα πάντα ονειρευότανε να γνωρίσει τον κόσμο. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν αγαπούσε τον Jean και ότι δεν ήταν εργατική και προκομμένη.
Η μεγάλη αγάπη από τη μια και η ανάγκη για γνωριμία του κόσμου από την άλλη, φέρνουν την ζήλια, τον εγωισμό, την απερισκεψία. Χωρισμός και επανένωση θα ακολουθήσει με την συμβολή του πολυμήχανου λοστρόμου.

 

Το έργο αυτό ήταν και το κύκνειο άσμα του Vigo. Ασχολούμενος με τα γυρίσματα έπεσε στο ποτάμι και η υγεία του επιδεινώθηκε. Εξέπνευσε όταν η ταινία άρχισε να παίζεται.
Ως μνημόσυνο του άτυχου καλλιτέχνη θεωρήστε την μετάφραση των υπότιτλων της ταινίας  που έκανα.