Forbidden Planet 1956
ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΟΣ ΠΛΑΝΗΤΗΣ
Σκηνοθεσία:
Fred M. Wilcox
Σενάριο:
Cyril Hume, Irving Block, Allen Adler,
William
Shakespeare
Είδος:
1956, FANTASY ΔΕ
50, Science Fiction, Thriller
Διάρκεια:
01:38
Γλώσσα: Αγγλικά
Παίζουν:
Walter Pidgeon: Dr. Morbius
Anne Francis: Altaira Morbius
Leslie Nielsen: Commander Adams
Warren Stevens: Lt. 'Doc' Ostrow
Jack Kelly: Lt. Farman
Το 1950 ήταν πιθανότατα η χρυσή εποχή της επιστημονικής
φαντασίας. Με κλασσικούς πλέον τίτλους όπως The Blob
(1958), When Worlds Collide (1951), The War of the Worlds (1953) και..εεε… Plan 9 From Outer Space (χα!), η
κινηματογραφική επιστημονική φαντασία ακολούθησε την πορεία της αντίστοιχης
λογοτεχνίας εγκαταλείποντας τις φτηνιάρικες, σχεδόν Pulp, ιστορίες για να
επενδύσει σε πιο αξιοπρεπείς προσπάθειες, στρατευμένες μεν και ολίγον προς
distaster films αλλά τουλάχιστον με μια βασική δομή. Ο φόβος για τον εξωτερικό,
κόκκινο εχθρό είναι παρών και φυσικά επηρεάζει κατά πολύ την θεματική βάση των
ταινιών (πχ Invasion of the Body Snatchers) αλλά που και που κάποιο φιλμ
εγκαταλείπει την πεπατημένη γέρνοντας προς μια πιο ανθρωποκεντρική επιστημονική
φαντασία, ερευνώντας τον ίδιο τον άνθρωπο, το παρελθόν του, την εξέλιξη του και
τα όρια του (όπως πχ. τα διηγήματα του Ray Bradbury ή του Arthur Clark). To
Forbidden Planet, ανήκει σε αυτή την κατηγορία, έχει ενδιαφέρον σενάριο και
αξιόλογα εφέ, χωρίς παρόλα αυτά να πέσει την παγίδα του επιδειξιομανούς sci-fi
, όλο φωτάκια και λάμψεις. Α, και έχει και τον Leslie Nielsen σε σοβαρό ρόλο.
Το φιλμ ανοίγει με την στάνταρ, σφυριχτή «διαστημική» μουσική
και τον αναγκαίο πρόλογο απ τον οποίο μαθαίνουμε για την σημαντική πρόοδο του
ανθρώπου που έχει αποικίσει άλλα συστήματα και έχει καταφέρει μέχρι και να
ξεπεράσει την ταχύτητα του φωτός .Ένα διαστημόπλοιο ( C57- B) με τη μορφή που
αποδίδουμε στα UFO κινείται στο αχανές διάστημα με προορισμό τον πλανήτη Altair
IV, έναν «earth like planet» στον οποίο πρέπει να αναζητήσουν επιζώντες μια
προηγούμενης αποστολής, αυτής που επέβαινε στο σκάφος Bellerophon.Ο διοικητής
της αποστολής είναι ο καπετάνιος John Adams (Leslie Nielsen), αξιωματικός με
υψηλή αίσθηση του καθήκοντος και της πειθαρχίας – και με ένα περήφανο, γνήσιο
αμερικάνικο όνομα.
Καταλαβαίνουμε
ότι ο Adams είναι ο ηγέτης της αποστολής γιατί στο πρώτο πεντάλεπτο περνάει
περισσότερο χρόνο δίνοντας εντολές μπροστά σε ένα μικρόφωνο από όσο ο Sinatra
αν ήταν επιβάτης. Αφού ακουστεί ο απαραίτητος , εντυπωσιακός επιστημονικός
διάλογος («When do we get a DC fix Jerry?» , «We ll drop back below light speed
in about three minutes») το σκάφος προσεγγίζει τον πλανήτη και επικοινωνεί με
αυτόν που αναπροσδιορίζεται ως ο φιλόλογος της αποστολής, Dr Morbius (Walter
Pidgeon) . Ο Αdams περιχαρής τον ενημερώνει ότι έχουν έρθει να τον σώσουν αλλά
ο δόκτωρ απαντάει ότι δεν έχει ανάγκη από βοήθεια και αν το σκάφος προσγειωθεί
(ή καλύτερα «προσαλταιρωθεί» )κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί για την ασφάλεια
του πληρώματος. Τελικά το σκάφος φτάνει στην επιφάνεια του πλανήτη και ο Dr
Morbius τους αποκαλύπτει την αλήθεια: Όλα τα μέλη της αποστολής πέθαναν λίγους
μήνες μετά την άφιξή τους και ο μόνος επιζώντας είναι ο ίδιος και η κόρη του
(Anne Francis),που έχει την συνήθεια να κάνει σημαντική οικονομία στο ύφασμα
για τα φορέματά της ,κάτι που προσελκύει την προσοχή του ασυγκράτητου
πληρώματος («378 μέρες κλεισμένοι στο υπερδιάστημα»).Τι κρύβει όμως ο Morbius;Ο
Adams είναι σίγουρος ότι ο δόκτωρας έχει κάποιο μυστικό, το οποίο είναι ανάγκη
να μάθει, ιδίως όταν το σκάφος τους αρχίζει να δέχεται την επίσκεψη μια αόρατης
οντότητας, που τελικά σκοτώνει ένα μέλος του πληρώματος. Τελικά ο Morbius
υποχωρεί και μοιράζεται μαζί του τις ανακαλύψεις του: Διακόσιες χιλιάδες χρόνια
πριν,στον πλανήτη ζούσε μια υπερ-εξελιγμένη ράτσα με υψηλότατο δείκτη ευφυίας,
οι Krell. Οι Krell όχι μόνο είχαν εφεύρει ασύλληπτες μηχανές που κατάφερναν να
αυξήσουν την ευφυία αλλά είχαν φτάσει στο σημείο που εμείς αποκαλούμε
ουτοπία-μια τέλεια κοινωνία .Κρίμα που ο πολιτισμός τους καταστράφηκε με
συνοπτικές διαδικασίες από κάτι μυστηριώδες. Τι μπορεί να είναι αυτό; Mπορεί να
έχει επιζήσει τόσα χρόνια και να είναι υπεύθυνο για τις επιθέσεις;
Για ένα αρκετά μεγάλο διάστημα, το φιλμ αποπροσανατολίζει τον
θεατή «παίζοντας» με την μυστηριώδη φιγούρα του Morbius. Είναι αυτός ο
υπεύθυνος για τον θάνατο των υπόλοιπων μελών της αποστολής; Είναι αυτός
υπεύθυνος για τις επιδρομές στο σκάφος των νεοαφιχθέντων; Στην πορεία το
σενάριο του Cyril Hume παίρνει μια άλλη κατεύθυνση, ενσωματώνοντας στοιχεία
ανθρωπολογικής μελέτης που εκφράζονται κυρίως από τον χαρακτήρα της νεαρής
Altaira. Η κόρη του Dr Morbius γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Altair,μακριά από
την επιρροή της ανθρώπινης κοινωνίας,κάτι που αντανακλάται στην συμπεριφορά
της. Δεν φαίνεται να συμμερίζεται την έννοια της «ηθικής» των γήινων που
σκανδαλίζονται από το παρουσιαστικό της, γι αυτήν η ερωτική συμπεριφορά
(συγκεκριμένα το φιλί, ως ενέργεια) είναι δίχως νόημα και φυσικά δεν έχει το
«πάτημα» για να κατανοήσει το χιούμορ των γήινων («I can see that was probably
very clever but I don’t seem to understand it»). Κοινώς, η ανθρώπινη
συμπεριφορά είναι κατά μεγάλο ποσοστό επίκτητη, άμεσα συνδεδεμένη με το
περιβάλλον στο οποίο το ον αναπτύσσεται. Άλλωστε, μετά από λίγο διάστημα η
Αltaira θα θελήσει να αλλάξει… γκαρνταρόμπα επηρεασμένη από την αντιμετώπιση
του Adams. Ταυτόχρονα το φιλμ εξομοιώνει τον άνθρωπο με έναν άγνωστο σε αυτόν
εξωγήινο ον (οι Krell) , δηλώνοντας όχι μόνο ότι είναι η φυσική πορεία κάθε
νοήμονος οργανισμού είναι η αναζήτηση της ουτοπικής όπως αναφέραμε κοινωνίας,
μιας κατάστασης απόλυτης ισορροπίας , αλλά και ότι η έννοια του κακού είναι
έμφυτη στον εγκέφαλο όλων των όντων, όσο εξελιγμένα και αν είναι.Ελάχιστες
φορές έχουμε δει σε ταινία επιστημονικής φαντασίας τον εχθρό να προέρχεται
εκτός της σφαίρας του συνειδητού αλλά το Forbidden Planet, με το άλλοθι της
προηγμένης τεχνολογίας των Krull κάνει αυτό το σημαντικό βήμα, αντιστρέφοντας
το συνηθισμένο κλισέ του μεταλλικού, πράσινου,ή ερπετοειδούς εχθρικού
εξωγήινου.
Ο Fred Wilcox, ένας σκηνοθέτης με σύντομη καριέρα αποδεικνύει
ότι μάλλον τα κατάφερνε καλύτερα όταν το καστ περιλάμβανε τετράποδα (είχε
σκηνοθετήσει τα Lassie Come Home και Courage of Lassie). Αν και ο (δύο φορές
υποψήφιος για Όσκαρ) Pidgeon καταφέρνει να περάσει κύρος στον χαρακτήρα του και
η Francis την αθωότητα μιας κοπέλας που μεγάλωσε σε συνθήκες κοινωνικής
ασηψίας, οι υπόλοιπες ερμηνείες (συμπεριλαμβανομένου και του Nilsen) είναι
ξύλινες , ίσως στον αστερισμό της σιδερένιας πειθαρχίας που έπρεπε να
επιδεικνύει το πλήρωμα. Περισσότερο ενδιαφέρον (εγκυκλοπαιδικό) παρουσιάζει ο
Robby, το ρομπότ του Dr Morbius, εικόνα της τεχνολογίας ως λύση για τα πάντα
(συνθέτει από φορέματα μέχρι τροφή και… bourbon), έμπνευση όχι μόνο για τους
μηχανικούς συναδέλφους του στα Lost In Space και Dr Who αλλά και 100%
Asimov-ικό κατασκεύασμα μιας που περιέχει στα κυκλώματά του εντολή που το
εμποδίζει να βλάψει ανθρώπινα όντα. Αξιοσημείωτα τα εφέ της ταινίας που
υποστηρίζουν τη διήγηση (όπως στην επίθεση του «τέρατος») χωρίς να το
παρακάνουν-η χρήση των σκηνικών για φόντο είναι εμφανής.
Από τα πιο σημαντικά δείγματα στοχαστικής sci fi, το
Forbidden Planet επιχειρεί να κάνει αυτό που τα περισσότερα φιλμ του είδους
προσπαθούν να αποφύγουν: Αποτάσσεται τον διαγαλαξιακό ρατσισμό και την
απλοποίηση των χαρακτήρων (άνθρωπος = καλό, όχι άνθρωπος= κακό), ταυτίζει τους
εξωγήινους με μας, και παρουσιάζοντας την ζοφερή μοίρα τους μας κάνει να
αναλογιστούμε την δική μας.
