La petite marchande d'allumettes (1928)

La petite marchande d'allumettes (1928)

ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΑΚΙ ΜΕ ΤΑ ΣΠΙΡΤΑ

Του Jean Renoir

Στο ρόλο της φτωχής πωλήτριας σπίρτων,
η Catherine Hessling.
Υπότιτλοι: Γιάννης από Ανάβυσσο

Ασχολήθηκε με διάφορα ο Hans Christian Andersen, συγγραφέας μυθιστορημάτων, θεατρικών παραστάσεων, ταξιδιωτικών περιγραφών, κ.α. Ποιο γνωστός όμως έμεινε για τα παραμύθια του. Ένα και από τα πλέων συγκινητικά ήταν το: ΚΟΡΙΤΣΑΚΙ ΜΕ ΤΑ ΣΠΙΡΤΑ, που δημοσιεύτηκε στις 18 Νοέμβρη του 1845. Σ’ αυτό μας παρουσιάζει την κατάφορη κοινωνική αδικία του 19^ου αιώνα, όπου από την μια υπάρχει μια κοινωνική τάξη που ζει στην άνεση και την χλιδή και από την άλλη φτωχά πλάσματα που προσπαθούν να επιβιώσουν με οποιονδήποτε τρόπο. Ένα κοριτσάκι που ανήκει στην δεύτερη κατηγορία, στέλνεται από τους δικούς του παραμονή πρωτοχρονιάς, ρακένδυτο και με ακατάλληλα παπούτσια στους χιονισμένους δρόμους μιας βοριοευρωπαϊκής μεγαλούπολης για να πουλήσει σπίρτα. Τους περαστικούς φαίνεται να τους απασχολεί η προετοιμασία της εορτής και αδιαφορούν για την πεινασμένη και παγωμένη από το κρύο μικρούλα. Μην έχοντας πουλήσει ούτε ένα κουτί σπίρτα και φοβούμενη να επιστρέψει άπραγη στο σπίτι της, ξαπλώνει απελπισμένη επάνω στο χιόνι! Τότε της έρχεται η ιδέα να ανάψει ένα σπίρτο για να ζεσταθεί. Από την πείνα και την παγωνιά παθαίνει παραισθήσεις.

Μέσα από την φλόγα του σπίρτου βλέπει μορφές αγαπημένων της προσώπων, όπως τις γιαγιάς της, που δεν ζουν πλέον. Το σπίρτο όμως καίγεται και για να συνεχίσει να βλέπει τα οράματα, ανάβει το ένα σπίρτο μετά το άλλο μέχρι που εξαντλούνται όλα και ο θάνατός της θα δώσει τέλος στις κακουχίες της.

Λάτρης του Hans Christian Andersen ο σκηνοθέτης Jean Renoir, μετέφερε στην μεγάλη οθόνη το  παραμύθι αυτό. Την εποχή που άλλοι σκηνοθέτες πειραματίζονταν με τον ήχο, βάζοντας τους ηθοποιούς να ανοιγοκλείνουν το στόμα τους και να προσπαθείται εκ των υστέρων ο συγχρονισμός, ο Jean Renoir δεν έπεσε σ’ αυτή την παγίδα και δημιούργησε μια κλασική βωβή ταινία μικρού μήκους. Στην αρχή του έργου παραμένει πιστός στα γραφόμενα του Άντερσεν με το μόνο του μεγάλο ατόπημα να δώσει το ρόλο της μικρούλας στην τότε γυναίκα του Catherine Hessling. Η γυναίκα μπορεί να είχε ταλέντο αλλά σε καμία περίπτωση δεν ταυτίζονταν με την αθώα μικρούλα του παραμυθιού. Απέδωσε την πωλήτρια σπίρτων με διαφορετικό ύφος απ’ ότι είχε φανταστεί ο Άντερσεν. Π.χ. ναι μεν οι περαστικοί προσπερνούν την νεαρή (όχι πλέων μικρούλα) αδιάφορα, ορισμένοι όμως ρίχνουν και διερευνητικές ματιές επάνω της, καθότι είναι έφηβη και όχι κοριτσάκι.

Από κει και πέρα όμως ο Renoir μας παρουσιάζει την ιστορία με την δική του άποψη. Εμπνευσμένος από τον Georges Méliès, μας παρουσιάζει απίθανα για την εποχή τρυκ. Η κοπέλα ανάβει μεν τα σπίρτα για να ζεσταθεί, αλλά τα οράματά της δεν είναι αγαπημένα της πρόσωπα που της λείπουνε, αλλά αυτό που κάθε παιδί ονειρεύεται τέτοιες γιορτινές μέρες. Χριστουγεννιάτικα δέντρα και παιχνίδια!

Βρίσκεται μάλιστα σε ένα παιχνιδάδικο όπου τα παιχνίδια ζωντανεύουν και επιδίδονται σε ακροβατικές και χορευτικές φιγούρες μαζί της.

Ιδίως όμως από τα ξύλινα στρατιωτάκια ένας αξιωματικός ζωντανεύει και ανθρωποποιείται τελείως. Μετατρέπεται σε γοητευτικό νεαρό που σερβίρει και χορεύει με την νεαρή. Επειδή όλα το όνειρα τελειώνουν κάποτε, μια απαίσια φιγούρα εμφανίζεται ξαφνικά που δηλώνει ότι είναι ο θάνατος και έχει έλθει για την νεαρή. Τότε αυτή με τον νεαρό θαυμαστή της καλπάζουν προς τους ουρανούς, ενώ το άψυχο κορμάκι της κείτεται στο χιόνι.