Boudu sauvé des eaux (1932)

Boudu sauvé des eaux (1932)

Ο Μπουντί Σώθηκε

Σκηνοθεσία και σενάριο: Jean Renoir

Παίζουν: Michel Simon, Marcelle Hainia, Sévérine Lerczinska, κ.α.

Υπότιτλοι: Γιάννης από Ανάβυσσο


Με την λέξη Clochard  χαρακτηρίζουν στα Γαλλικά τους τύπους που ζουν άστεγοι, που δεν δουλεύουν, που είναι ευχαριστημένοι να βρίσκουν ένα κομμάτι ψωμί και ένα μπουκάλι κρασί, αλλά δεν έχουν σχέση με τους προλετάριους που έμειναν άνεργοι, ούτε με τους σημερινούς νεόπτωχους που έμειναν άστεγοι λόγο της κρίσης, αλλά είναι ο ενσυνείδητος τρόπος ζωής τους. Στα Αγγλικά λέγονται tramp

και στα Γερμανικά Gammler. Στα Ελληνικά αναφέρονται πολλές φορές απλά «Αλήτες» ή από μερικούς «Τρωγλοδύτες». Δεν ξέρω κατά πόσο είναι δόκιμος αυτός ο όρος. Γενικά ήταν και είναι τύποι που μέμφονται το κοινωνικό σύστημα, παρουσιάζονται ως αντικομφορμιστές, αλλά δεν προτείνουν νέες λύσεις. Αρκούνται να το αρνούνται απλά, αλλά να ζουν παρασιτικά μέσα σ’ αυτό. Είναι αυτοί που οι Γερμανοί αποκαλούν luben proletariat. Σήμερα μπορούμε να τους χαρακτηρίσουμε σαν πρώιμους Χίπη.

Όταν ο σπουδαίος ηθοποιός Michel Simon (Αταλάντη, η Σκύλα κλπ) που έπαιξε τον ρόλο του Clochard Boudu  στο θέατρο ζήτησε από τον Renoir να το κάνουν ταινία, αυτός βρέθηκε προ διλλήματος διότι δεν κατανοούσε τι ακριβώς θα μπορούσε να κάνει. Τότε ξαφνικά είδε τον Michel Simon ως τον τέλειο Clochard και εμπνεύστηκε να γράψει αυτός το σενάριο.

Οι εποχές ώμος ήταν διαφορετικές. Η σάτιρα εναντίων του μικροαστισμού δεν συγχωρέθηκε από το κατεστημένο με αποτέλεσμα η ταινία να γνωρίσει εμπορική αποτυχία.

Για το σενάριο να πούμε τα εξής:

Ο Boudu, συνειδητοποιημένος Clochard, βαριεστημένος με τη ζωή που ζει και απογοητευμένος με την απώλεια του σκύλου του, πέφτει στον ποταμό Σηκουάνα για να θέσει τέρμα στη ζωή του.

Η τύχη το θέλησε και την ενέργειά του αυτή την είδε κάποιος κος Λεστινγουά, ο οποίος έπεσαι στο ποτάμι και τον έσωσε.

Ο κος Λεστινγουά είναι ένας φιλελεύθερος βιβλιοπώλης που ζει με την σύζυγο και την νεαρή υπηρέτριά του την οποία έχει και ερωμένη. Η σύζυγος προφανώς στερημένη σεξουαλικά, μια και τις δυνάμεις του ο μεσόκοπος κος Λεστινγουά τις σπαταλά με την νεαρή υπηρέτρια,  ξεσπά κάνοντας την αυστηρή και ξινή μικροαστή.

Ο κος Λεστινγουά δεν αρκείται στην διάσωση του Boudu, αλλά τον φέρνει σπίτι του

για να του παράσχει τις πρώτες βοήθειες. Δεν αρκείται όμως σ’ αυτό. Αποφασίζει να τον κρατήσει σπίτι του με σκοπό να προσπαθήσει να ον εκπολιτίσει,

όποτε τότε συμβαίνουν όλα τα κωμικά γεγονόταα.

Ο άξεστος και αδιάφορες ως προς τις αστικές συνήθειες νοοτροπία, δεν είναι διευθετημένος να εκπολιτιστεί.

Η τύχη το θέλησε ώστε να γίνει νικητής του κρατικού λαχείου. Ο κος Λεστινγουά δεν αφήνει την ευκαιρία να πάει χαμένη. Τον παντρεύει με την υπηρέτρια για να επωφεληθεί από την παραμονή και των δύο στο σπίτι του.

Η σύζυγος εντωμεταξύ έπεσε σεξουαλικό θύμα της επίθεσης του Boudu, αλλά καθόλου δεν της κακοφάνηκε. Στερημένη όπως θα έπρεπε να ήτανε, είδε ξαφνικά φως!  Την ημέρα της γιορτής για το γάμο, ο Boudu την κοπανάει, επιστρέφει στην ζωή που προτιμά και αφήνει κυρά και υπηρέτρια στα κρύα του λουτρού!

Με το φινάλε θέλει να μας δείξει η ταινία ότι οι διάφοροι Clochard  δεν είναι θύματα της κοινωνικής αδικίας, αλλά ζουν έτσι από επιλογή τους.

Les Misérables (1934)

Les Misérables (1934)

Οι Άθλιοι

Σκηνοθεσία: Raymond Bernard

Από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Βίκτορα Ουγκώ

και σε σενάριο του Raymond Bernard

Παίζουν: Harry Baur, Charles Vanel and Paul Azaïs κ.α.

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα; του Βίκτορος Ουγκώ «ΟΙ Άθλιοι» έχει μεταφερθεί πολλές φορές στον κινηματογράφο, ακόμα και πρόσφατα, με όλα τα καλά της νέας τεχνολογίας και έχουν πρωταγωνιστήσει διάσημοι ηθοποιοί, τόσο Ευρωπαίοι όσο και Αμερικανοί. Με τίποτα όμως δεν μπορούμε να θεωρήσουμε ότι εκμηδενίστηκε η αξία της μεταφοράς του 1934 από τον: Raymond Bernard.

Η μεγαλύτερη σε διάρκεια μεταφορά που έγινε ποτέ κυκλοφόρησε από την Citerion  σε 3 DVD, συνολικής διάρκειας 4,5 ωρών περίπου! Λέγεται ότι η ταινία ήταν διάρκειας 5 ωρών, αλλά μπορεί να περιλαμβάνονται ο χρόνος για τα διαλείμματα και άλλες ανούσιες σκηνές.

Η ταινία χωρίζεται λοιπόν σε 3 μέρη που κάθε ένα είναι και ένα DVD.

Αυτά είναι:

Μέρος Πρώτο: Une Tempete sous un Crane (Τρικυμία εν κρανίο)

Μέρος Δεύτερο: Les Thénardier (Οι Τεναρντιέρ)

Μέρος Τρίτο: Liberté, Cherie Liberté (Ελευθερία, αγαπητή Ελευθερία)

Η ταινία λόγο της μεγάλης της διάρκειας θα είχε την δυνατότητα να είναι η ποιο πιστή μεταφορά του μυθιστορήματος αυτού στην οθόνη. Αυτό όμως συμβαίνει μόνο στο πρώτο μέρος της ταινίας. Από κει και πέρα έχουμε παραλείψεις και διασκευές.

Οι κυριότερες διαφορές με το πρωτότυπο μυθιστόρημα είναι οι εξής:

Ο Ιαβέρης μας παρουσιάζεται περισσότερο αντιπαθής απ’ ότι στο μυθιστόρημα, παρουσιάζοντάς μας το σκληρό πρόσωπο της εξουσίας στην Γαλλία του 19^ου αιώνα.

            Ο Γιάννης Αγιάννης απελευθερώνεται νωρίτερα μερικές ημέρες προτού να λήξει η ποινή του ως ανταμοιβή διότι χάρη στην δύναμή του σώθηκαν από θραύση κάποια γλυπτά σε δημόσιο κτήριο.

            Ο Γιάννης Αγιάννης ξανασυλλανβάνεται μετά την αποκάλυψη της πραγματικής ταυτότητος, αλλά αποδρά.

            Ο Γιάννης Αγιάννης καταφέρνει να αποσπάσει την μικρούλα Κοζέτ (Τιτίκα) από τους Τιναρντιέρ,

αλλά γίνεται ένα μεγάλο χρονικό άλμα και η κοπέλα μας παρουσιάζεται έφηβη να γιορτάζει τα 16^α της γενέθλια και απουσιάζουν παντελώς σκηνές από την καταδίωξή τους και την καταφυγή τους σε μοναστήρι όπου αυτός βρήκε άσυλο εργαζόμενος ως κηπουρός, η δε Κοζέτ μαθήτευσε στο σχολείο με τις καλόγριες.

            Η Κοζέτ και ο Μάριος γνωρίζονται ήδη και είναι ερωτευμένοι προτού λάβουν χώρα τα συνταρακτικά επεισόδια.

            Ο Μάριος και η Éponine γνωρίζονται πριν από τα συνταρακτικά επεισόδια.

            Όταν ο Μάριος αποκαλύπτει στον Ιαβέρη την παγίδα που ετοιμάζουν οι Τιναρντιερ στον Γιάννη Αγιάννη, γνωρίζει και αποκαλύπτει σ΄ αυτόν την μία από τις δύο διευθύνσεις του.

 Ο Γιάννης Αγιάννης πεθαίνει λίγο μετά την εξομολόγησή του στον Μάριο του ποιος είναι,

μια μέρα μετά τον γάμο του ζευγαριού. Αιτία θανάτου του, μια πληγή που κατά πάσα πιθανότητα μολύνθηκε μέσα στους υπονόμους του Παρισιού.

Με όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι η ταινία υστερεί σε τίποτα. Οι περισσότεροι κριτικοί θεωρών ότι είναι η πιο πιστή μεταφορά του μυθιστορήματος στην οθόνη.

Τους υπότιτλους τους μετέφρασα εγώ.

La bête humaine (1938)

La bête humaine (1938)

Το ανθρώπινο κτήνος

 

Σκηνοθέτης: Jean Renoir

Από το μυθιστόρημα του Émile Zola

Παίζουν: Jean Gabin, Julien Carette και Simone Simon

Υπότιτλοι: Γιάννης από Ανάβυσσο

Από την εποχή που οι αδελφοί Λιμιέρ παρουσιάζουν το τραίνο να εισβάλει στο σταθμό Ciotat και ο κινηματογράφος να εισβάλει αμετάκλητα στη ζωή μας, . από την εποχή του πρώτου γουέστερν (Η Μεγάλη Ληστεία του Τραίνου), από την εποχή του «Στρατηγού» με τον Μπάστερ Κίτον και πολλών ακόμη άλλων επιτυχιών, το τραίνο ασκεί μία ξεχωριστή γοητεία στην νέα αυτή μορφή τέχνης. Η τεράστια δύναμη της ατμομηχανής, το σιδερένιο φίδι που διασχίζει αγέρωχο κοιλάδες, πεδιάδες και ερήμους, γοητεύει τους θεατές της νέας αυτής τέχνης.

 

Από τον κανόνα δεν μπορούσε να εξαιρεθεί και η μεταφορά του έργου του Εμίλ Ζολά «Το Ανθρώπινο Κτήνος» στην οθόνη από τον σκηνοθέτη- μάγο Jean Renoir. Ο σκηνοθέτης αυτός, σαν ένας εικαστικός καλλιτέχνης, χειρίζεται τις αποχρώσεις του φωτισμού ακόμη και στα νυχτερινά πλάνα και μας μεταφέρει σε ένα Χυτσοκικό πεδίο. Δεν είναι υπερβολή να επαναλάβω αυτό που είπα και παλαιότερα ,ότι ο άνθρωπος αυτός δίδει τον εντύπωση ότι κατέβηκε από άλλο προηγμένο πλανήτη, για να διδάξει στους γήινους τον κινηματογράφο.
Κεντρικός ήρωας του έργου είναι ο Jacques Lantier (Jean Gabin), ένας μηχανοδηγός του τραίνου, που ως ήρωας αρχαίας Ελληνικής τραγωδίας από την οικογένεια των Ατρειδών, πιστεύει στην κληρονομικότητα και ότι αυτός θα πληρώσει για τα λάθη των μέθυσων προγόνων του που από το πολύ μεθύσι τους του μόλυναν το αίμα του με αποτέλεσμα να παθαίνει κρίσεις τρέλας που μπορούν να τον οδηγήσουν στο φόνο.

Για πολλούς αυτή είναι η καλλίτερη ερμηνεία στην καριέρα του Jean Gabin.

Το άλλο τραγικό πρόσωπο της ιστορίας είναι ο σταθμάρχης Roubaud (Fernand Ledoux), που η αρρωστημένη του ζήλια του τον κάνει να δολοφονήσει κάποιον που προέρχεται από το ερωτικό παρελθόν της γυναίκας του.

 

Και φθάνουμε στην πέτρα του σκανδάλου, την σύζυγο του Roubaud και ερωμένη του Lantier. Είναι η Séverine Roubaud (Simone Simon), η μοιραία γυναίκα σε αυτό το φιλμ-νουάρ. Δεν είναι όμως ο τύπος της fame fatal που συναντάμε συνήθως σε αυτά τα έργα, δηλαδή η έμπειρη και αισθησιακή γυναίκα που με την γοητεία της ξελογιάζει τους άνδρες και τους κάνει υποχείριό της, αλλά η φαινομενικά; αγνή και ταλαιπωρημένη παιδούλα που είναι θύμα των περιστάσεων και ψάχνει άνδρες που έλκονται από αυτό τον τύπο της γυναίκας για να τους κάνει να εξυπηρετήσουν τους άνομους σκοπούς της που φθάνουν μέχρι και το φόνο του συζύγου.

Μια και δεν έχει κυκλοφορήσει σε DVD η ταινία αυτή, μετέφρασα τους υπότιτλους και θα τους βρείτε εδώ ή εδώ.

Υπόψη ότι αργότερα, το 1954, η ταινία ξαναγυρίστηκε από τους Αμερικανούς με τον τίτλο «Human Desire» και μάλιστα με σκηνοθέτη τον Fritz Lang!

Στο παράνομο ζευγάρι πρωταγωνιστούν ο Glenn Ford και η Gloria Grahame. Στο ρόλο του ζηλιάρη συζύγου ο Broderick Crawford. Το έργο όμως αυτό συγκρινόμενο με αυτό του Ρενουάρ είναι κατώτερο. Ο Glenn Ford είναι αποστασιοποιημένος και ψυχρός σε σχέση με τον Jean Gabin. Είναι δηλαδή εντελώς Αμερικανός, η δε Gloria Grahame αν και πιο σεξουαλική και περισσότερο κοντά στον τύπο της κλασικής fame fatal, δεν ικανοποιεί περισσότερο από την είναι Simone Simon.
Πάντως Fritz Lang είναι αυτός και δεν μπορούμε να πετάξουμε το έργο του στα σκουπίδια. Μπορούμε να το θεωρήσουμε ως μία διαφορετική προσέγγιση του μυθιστορήματος του Εμίλ Ζολά.

Partie de campagne (1936)

Partie de campagne (1936)

 ΕΚΔΡΟΜΗ ΣΤΗΝ ΕΞΟΧΗ

 

Σκηνοθεσία: Jean Renoir

Σενάριο: Guy de Maupassant, Jean Renoir

Παίζουν: Sylvia Bataille, Jane Marken και ο Georges D'Arnoux

Το θέμα της ανεκπλήρωτης αγάπης έχει πολλές φορές απασχολήσει την λογοτεχνία και τον κινηματογράφο.
Η νουβέλα του του Γκυ Ντε Μωπασάν ευτύχησε να απασχολήσει τον Ζαν Ρενουάρ. Ο ίδιος μάλιστα παίζει τον ρόλο του πανδοχέα!

Πολλά θα διαβάσετε για την μικρή διάρκεια του έργου. Η αλήθεια όμως είναι ότι ο μεγάλος αυτός δημιουργός δεν χρειάστηκε παραπάνω από 40 λεπτά για να αποδώσει το αριστούργημα του.. Μερικοί θα το αποκαλέσουν το μισοτελειωμένο αριστούργημα του Ρενουάρ. Ίσως μάλιστα η φυγή του Ρενουάρ στην Αμερική λόγο του πολέμου να έδωσε τροφή για διαφωνίες του δημιουργού με τους παραγωγούς και τους αιθουσάρχες. Όλα όμως έλαβαν τέλος με την λήξη του πολέμου και με το ξαναμοντάρισμα του έργου με τις οδηγίες του σκηνοθέτου.
Το έργο έχει την διαχρονική αξία του και δικαίως κοσμεί τις στήλες των αριστουργημάτων του παγκοσμίου κινηματογράφου.

Υπάρχουν και μερικοί που θα σας προτείνουν να μην δείτε αυτό το έργο αν είναι να ξύνετε παλιές πληγές. Και σας ρωτώ: Ποιος έζησε πραγματική ζωή, αν δεν έχει ζήσει κάτι από αυτά;
Το Έργο δεν έχει κυκλοφορήσει σε DVD στην Ελλάδα, τους υπότιτλους όμως που ετοίμασα θα βρείτε εδώ ή εδώ.
http://www.opensubtitles.org/en/subt...de-campagne-el

La regle du jeu (1939)

La regle du jeu (1939)

Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ

Σκηνοθεσία: Jean Renoir

Σενάριο: Jean Renoir, Carl Koch

Παίζουν: Marcel Dalio, Nora Gregor and Paulette Dubost

Αν δείτε για πρώτη φορά το: Ο κανόνας του Παιχνιδιού, του μεγάλου Jean Renoir, θα σας έρθουν σίγουρα στο μυαλό δύο ταινίες του Λουίς Μπουνιουέλ:
Ο Εξολοθρευτής Άγγελος και το Η Κρυφή Γοητεία της Μπουρζουαζίας.
Υπάρχει όμως μία σημαντική διαφορά
Ο Renoir ασχολείται αποκλειστικά με τον ρεαλισμό και καθόλου, μα καθόλου με τον σουρεαλισμό.

 

Βάζοντας με τον ανεπανάληπτο τρόπο, αυτόν που πολύ καλά γνωρίζει, τους φακούς του να κινηματογραφούν χωρίς συμβολισμούς και χωρίς αλληγορίες, την πραγματικότητα, καταφέρνει να ξεβρακώσει πολύ πειστικά την μπουρζουαζία.
Αν και ταινία του 1939, για πολλούς είναι μέσα στις 10 καλλίτερες ( εγώ για να αποφύγω τις υπερβολές θα έλεγα στις 100 καλλίτερες ) ταινίες στην ιστορία του κινηματογράφου.

Η ταινία μας περιγράφει τη φιλοξενία που παρέχει ένας κόμης σε καλεσμένους του, που περιλαμβάνει από κυνήγι μέχρι γεύματα και πάρτι. Ατό που απασχολεί τους αργόσχολους θαμώνες είναι οι ίντριγκες και ερωτικές μηχανογραφίες.
Χαρακτηριστικό της επιφανειακής ευγένειας είναι ότι μιλάνε μεταξύ τους στον πληθυντικό ακόμα και όταν φιλονικούν και βρίζονται. Αξιόλογο είναι ακόμα το ότι δεν αρκούνται να μιλάνε στον πληθυντικό μεταξύ τους μόνο οι σύζυγοι με τις συζύγους, αλλά και οι εραστές με τις ερωμένες! Κρίμα που οι ηθική την εποχή του γυρίσματος της ταινίας δεν επέτρεπε στον φακό να παρακολουθήσει τις ερωτικές συνευρέσεις τους, για να δούμε πως ένας βιτσιόζος εραστής θα απευθυνόταν ευγενικά στην ερωμένη του λέγοντάς της: Θα είχατε την ευγενή καλοσύνη να μου επιτρέψετε να σας... Θα μπορούσατε αν δεν σας κάνει κόπο να μου... κλπ.

Το υπηρετικό προσωπικό, μιμούμενο τα αφεντικά που τα θεωρεί ανώτερους και ανθρώπους υπόδειγμα, τους ανταγωνίζονται δημιουργώντας μεταξύ τους παρόμοιες καταστάσεις.

 

Έτσι δημιουργείται μια κατάσταση που μας μεταφέρει διαρκώς από τον ρεαλισμό στο κωμειδύλλιο, από το μελόδραμα στη φάρσα και από την κωμωδία στην τραγωδία. Ή τραγωδία όμως γίνεται αισθητή μόνο σε μας τους απλούς ανθρώπους. Γι αυτούς της ανώτερης τάξης είναι ένα απλό ατυχές γεγονός, που καθόλου δεν θα τους εμποδίσει από την άλλη κιόλας ημέρα να σχεδιάζουν την επόμενή τους διασκέδαση.

Ο Jean Renoir σκηνοθετώντας αριστοτεχνικά το έργο αυτό, γελοιοποίει διακριτικά τους ήρωες χωρίς να μας προκαλεί ζήλια ή μίσος εναντίον τους, αλλά μόνον οίκτο για την κενότητά τους. Το απέριττο τοπίο, το μεγαλοπρεπές κτίριο και τα πλούσια σκηνικά κάνουν τους ήρωες να φαίνονται ασημαντότεροι μέσα στα φανταχτερά τους ρούχα. Ένα εντυπωσιακό σκηνοθετικό βάθος και ένα καταπληκτικό μοντάζ δίνουν στην ταινία την μεγαλοπρέπεια που της ταιριάζει.

 

Ο μεγάλος αυτός σκηνοθέτης, όπως συμβαίνει συχνά, δεν έτυχε της ανάλογης αναγνώρισης την εποχή που ζούσε. Έπρεπε να βρεθούν αργότερα φωτισμένοι γνώστες για να πουν ότι ο άνθρωπος αυτός πρέπει να ήλθε από άλλο προηγμένο πλανήτη, για να διδάξει στους γήινους την τέχνη του σινεμά.

 

Άλλη μία αριστουργηματική ταινία που δεν έχει κυκλοφορήσει σε DVD στην Ελλάδα