Pickpocket (1959)



Pickpocket (1959)

Ο ΠΟΡΤΟΦΟΛΑΣ

Σκηνοθεσία: Robert Bresson

Σενάριο: Robert Bresson,

Παίζουν: Martin LaSalle, Marika Green, Jean Pélégri

Όταν ο ανταγωνισμός κινηματογράφου και τηλεόρασης φούντωσε, οι παραγωγοί στράφηκαν προς τους ανθρώπους της τεχνολογίας ζητώντας τους εντυπωσιακότερα πράγματα. Ηχεία που να κατεδαφίζουν τοίχους, τρισδιάστατες εικόνες που να ξεγελούν τον θεατή πως όπου να ‘ναι η χορεύτρια θα πεταχτεί από την οθόνη και θα προσγειωθεί στα γόνατά του, καθώς εντυπωσιακά και φανταχτερά σκηνικά!

Κόντρα σ’ αυτή την τάση, ο Bresson παραιτήθηκε ακόμα και από τα μέχρι τότε αποδεκτά εφέ. Με μια κάμερα στο χέρι, ένα φτωχικό και λιτό δωμάτιο, με φυσικό φωτισμό, λίγες σκηνές στο μετρό, στους δρόμους και σε καφενείο, ερασιτέχνες ηθοποιούς, συνθέτει ένα περιβάλλον που εργάζεται. Έχει την αίσθηση ότι όταν το έργο είναι φορτωμένο με εφέ, ο θεατής επικεντρώνεται σ’ αυτά και όχι στην ουσία που είναι η τέχνη του σινεμά. Έχει άδικο; Σήμερα ακούω  νέους να κάνουν κριτική σύγχρονης ταινίας λέγοντας:

Το αριστερό εμπρόσθιο ηχείο ήταν υποτονικό σε σχέση μα το δεξί. Το πίσω δεξί ηχείο ήταν άνευρο, στις γρήγορες σκηνές παρατηρούνταν μια καφέ θολούρα! Μόνο για την ουσία δεν ακούγεται τίποτα.

Το σενάριο διαπνέεται από Ντοστογιευστική ατμόσφαιρα. Ιδίως από το έργο «έγκλημα και τιμωρία». Μας παρουσιάζεται ένας νεαρός, ο Μισέλ, ο οποίος για βιοποριστικούς λόγους προβαίνει σε μία κλοπή.

Αυτό ήταν η αρχή. Στην συνέχεα εθίζεται και αυτό του γίνεται τρόπος ζωής. Πιστεύει ότι έχει μια ξεχωριστή ικανότητα σε σχέση με τους λοιπούς ανθρώπους και πρέπει την ικανότητα αυτή να την εξασκεί, όπως ένας ταλαντούχος καλλιτέχνης οφείλει να εξασκεί την τέχνη του ενόποιον του κοινού! Αστυνομικός που τον υποπτεύεται αλλά δεν έχει αρκετές αποδείξεις, έχει γίνει η σκιά του. Ανταλλάσσουν οι δυο τους φιλοσοφικές συζητήσεις περί ηθικής και νομιμότητας. Ο Μισέλ υποστηρίζει ότι η κοινωνία θα έπρεπε να παραβλέπει την παραβατικότητα ορισμένων ευφυών ατόμων, διότι αυτοί με την ευφυΐα τους κάποτε θα προσφέρουν στην κοινωνία αξιόλογο έργο!

Ανάμεσά τους έχουμε και την Ζαν, κοπέλα συναισθηματική και υπέρ της νομιμότατος. Μεταξύ των δύο διαφορετικών στον χαρακτήρα νέων, θα ανατηχθεί ένα αίσθημα, το οποίο στο τέλος θα εκδηλωθεί.

Ο αστυνόμος που έχει γίνει η σκιά του Μισέλ, αισιοδοξεί ως άλλος αστυνόμος του μυθιστορήματος του Ντοτογιεύσκη, ότι οι τύψεις θα οδηγήσουν κάποτε τον ένοχο να παραδοθεί.

Ο Μισέλ μεταναστεύει και εξασκεί το «ταλέντο» του και σε άλλες χώρες. Κάποια στιγμή, είτε από νοσταλγία είτε από τύψεις, επιστρέφει στην πατρίδα του παραδίδεται, ομολογεί και καταλήγει στη φυλακή. Αυτή την φορά όμως δεν είναι μόνος. Η Ζαν, ως άλλη Σόνια του ‘έργου «έγκλημα και τιμωρία», του συμπαραστέκεται και τον περιμένει να εκτίσει την ποινή του.

Οι υπότιτλοι είναι δικής μου μετάφρασης.