Barbarella (1968)

Barbarella (1968)

Σκηνοθεσία: Roger Vadim

Σενάριο εμπνευσμένο από το comic του Jean-Claude Forest "Barbarella"

Πρωταγωνιστούν: Jane Fonda, John Phillip Law, Anita Pallenberg

Έγχρωμο (Technicolor)- Διάρκεια: 98 λεπτά

Είδος: Περιπέτεια, Κωμωδία, Fantasy

Χώρες: Γαλλία, Ιταλία - Γλώσσα: Αγγλικά

Υπότιτλοι: Ελληνικοί σε ξεχωριστό αρχείο
δικής μου μετάφρασης.

Οι δικές μου παρατηρήσεις για την ταινία:

Βλέποντάς την σήμερα, είναι να απορείς για τον ντόρο που δημιούργησε τότε. Όπως στην Αθήνα, έτσι και στο εξωτερικό, δεν υπήρχε πόλη που να μην έχει ντίσκο, πολυσυγκροτήματα διασκέδασης, καταστήματα μοντέρνων ρούχων, με το όνονα Barbarella! Ακόμα και μουσικό συγκρότημα με τον τίτλο Duran-Duran, το όνομα του κακού της ταινίας.

Κατά κανόνα όλες οι ταινίες φαντασίας προσπαθούν να είναι αληθοφανείς. Όπου παραβιάζονται οι φυσικοί νόμοι δίνεται η εξήγηση ότι αυτό το πετυχαίνει με τις υπερφυσικές του ικανότητες ένας πρωταγωνιστής. Εδώ βλέπουμε ένα παγοέλκηθρο με ανεμιστήρα στην πρύμνη του που φυσά στο πανί και το έλκηθρο κινείται! Ακόμα και παιδιά με στοιχειώδεις γνώσεις φυσικής ξέρουν ότι αυτό είναι μεγάλη πατάτα!

Όσο για την πρωταγωνίστρια Jane Fonta, δεν είναι παρά μία διαστημική ξανθιά. Δεν γνωρίζω το αυθεντικό κόμικς, αλλά εδώ εκτός από τους σεξουαλικούς πόθους που ανάβει στους γύρο της, δεν δείχνει κανένα άλλο προσόν.

Ευτυχώς που έκανε και ταινίες σαν το «Σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν» και έσωσε την υστεροφημία της.

Όσο για το τι ήθελε να μας δείξει ο Roger Vadim με αυτή την ταινία, έχω μία άποψη που είναι εντελώς δικιά μου και δεν την έχω διαβάσει πουθενά.

Ήθελε να μας αποδείξει ότι οι γυναίκες σύμβολα σεξ δεν γεννιούνται, αλλά φτιάχνονται από τους σκηνοθέτες. Η ταινία «Και ο Θεός έπλασε την γυναίκα» δεν ήταν η πρώτη της Μπριζήτ Μπαρντό, όπως ίσως μερικοί να νομίζουνε. Είχε παίξει και σε μερικές άλλες πρωτύτερα, αλλά ήταν απλώς... η περιπτερού. Είναι αυτός που την έκανε αυτό που έγινε. Με την νέα του λοιπόν γυναίκα, την Jane Fonta, προσπάθησε να μας πείσει ότι γυναίκες σύμβολα σεξ, έρχονται και παρέρχονται. Ο Roger Vadim όμως είναι ένας.

Κριτική από το Cine.gr:

Ένα από τα πιο υπερεπιτυχημένα best seller του Γαλαξία (σύμφωνα με τον Douglas Adams) είναι το «53 more things to do in zero gravity». Ποιο να είναι όμως το πρώτο της λίστας; Σύμφωνα με τη Barbarella, η έλλειψη βαρύτητας είναι ιδανική συνθήκη για ένα αισθησιακό στριπτίζ, μέσα σε ένα διαστημόπλοιο στρωμένο με φλοκάτες. Η εισαγωγή και μόνο του.. εε.. παραλίγο sci fi έπους του Roger Vadim δίνει όσες πληροφορίες χρειάζεται να μάθετε για την συνέχεια και είναι μια καλή στιγμή για να αποφασίσετε αν είστε σίγουροι για το τι ακριβώς πρόκειται να δείτε.

Η Βarbarella (Jane Fonda) λοιπόν, κυλιέται ηδονικά στις φλοκάτες της με το στήθος της guest star στο πλάνο όταν ο πρόεδρος του Γαλαξία την ενημερώνει για τα καταστροφικά συμβάντα: O 26χρονος ιδιοφυής επιστήμονας Durand-Durand (Milo O`Shea) εξαφανίστηκε, ακριβώς την περίοδο που είχε εφεύρει ένα καταστροφικό όπλο ποζιτρονικών ακτίνων ή κάτι τέτοιο τέλος πάντων. Με δεδομένο ότι ο Γαλαξίας ζει ειρηνικά εδώ και αιώνες ποιος μπορεί να κρύβεται πίσω από την απαγωγή; Ποιος θέλει να πάρει στα χέρια του το όπλο του Durand-Durand; Με τι σκοπό; Και γιατί τόση ώρα βλέπουμε την ζαρωμένη φάτσα του Πρόεδρου και όχι το στήθος της Jane; Μυστήρια πράγματα. Τελικά η Barbarella, αναλαμβάνει την επικίνδυνη αποστολή: Να βρει τον Durand Durand, ντυμένη όσο πιο ελαφριά γίνεται.

Έχω την εντύπωση ότι ο Roger Vadim με αυτό το φιλμ θέλει να μας κάνει να ζηλέψουμε, προσφέροντάς μας την τότε σύζυγό του σε όλο της το μεγαλείο. Η Jane Fonda, προσωπική μου συμπάθεια από εκείνη την εποχή μαζί με την Jaclyn Smith, είναι σέξι μέχρι εκεί που δεν πάει και ο Vadim την θεοποιεί με την κάμερά του προσπαθώντας να επιτύχει μια καλή δόση αισθησιασμού. Η αλήθεια είναι ότι το αποτέλεσμα, αν και ευχάριστο στο μάτι είναι λίγο ανόητο και μπορώ να καταλάβω το γιατί η Fonda μίσησε το ρόλο. Η Barbarella σαν πράκτορας δε λέει και πολλά: Αιχμαλωτίζεται συνεχώς, βασανίζεται, της επιτίθενται μικρά παιδιά, κούκλες, καναρίνια και ο μόνος τρόπος να ζητήσει βοήθεια είναι ανταλλάσσοντάς την με σεξουαλικές χάρες. Έχουμε δηλαδή το αρχέτυπο της bimbo, της χαζής ξανθιάς που με άσπιλη κόμμωση, διχτυωτό καλσόν και γουρλωμένα μάτια κατανοεί μετά από σημαντική προσπάθεια και καθυστέρηση τι συμβαίνει γύρω της. Σχεδόν μπορείτε να ακούσετε τα σκουριασμένα γρανάζια του μυαλού της να δουλεύουν. Αναμφίβολα είναι σέξι, καθώς φαίνεται ότι φοράει ακόμα τα μωρουδιακά της αλλά σαν χαρακτήρας στερείται της στοιχειώδους ευφυΐας για να είναι κάτι παραπάνω από μια γλάστρα με πρωταγωνιστικό ρόλο.

Η πλοκή που αναφέραμε, σχετικά απλή, γίνεται αφορμή για μια σειρά περιπετειών που κάνουν τον Flash Gordon να μοιάζει με τεχνολογικό θαύμα - προιόν της ILM. Η Barbarella μάλλον δεν έχει επωφεληθεί από τις προσφορές απόσυρσης και οδηγεί ακόμα ένα σκάφος που έχει την κακή συνήθεια να συντρίβεται. Η διαστημική οδική βοήθεια μάλλον δεν είναι ακόμα ανεπτυγμένη και έτσι η άμοιρη νεαρή βρίσκεται συνεχώς σε αφιλόξενα μέρη, αναλώνοντας τον χρόνο της σε εξαναγκασμένο τουρισμό. Έτσι γνωρίζουμε πχ τον Mark Hand (Ugo Tognazzi), παλληκάρι με πρόβλημα υπερβολικής τριχοφυΐας που αφού έχει σώσει την Βarbarella από δύο δεκάχρονα και ένα μάτσο κούκλες της λέει: «ε, μιας και είσαι εδώ, μπορούμε να κάνουμε έρωτα». Σημείωση: O Mark θέλει σεξ με τον παλιό, παραδοσιακό τρόπο. Στο μέλλον, η κλασσική σεξουαλική επαφή έχει αντικατασταθεί με ένα χάπι και το άγγιγμα της παλάμης.

Αν εξαιρέσουμε το χάπι, αυτό σημαίνει ότι ως τώρα έχω γύρω στις 2000 ερωτικές παρτενέρ. Στην συνέχεια, η Barbarella φτάνει στον πλανήτη όπου βασιλεύει ο Great Tyrant - και κλασσικά το σκάφος διαλύεται και πάλι. Να λοιπόν ο Pygar, ο τελευταίος άγγελος που μοιάζει με σερβιτόρο του Studio 54, τυφλωμένος από τον Τύραννο και χωρίς έμπνευση για να πετάξει.

Να ο Professor Ping (Marcel Marceau) που μάλλον είναι Έλληνας γιατί η πρόβλεψή του για την επισκευή του σκάφους απαντάει: «ώρες.. μέρες… εβδομάδες. .ποιος ξέρει». Να ο Dildano (David Hemmings), πανικόβλητος ηγέτης του επαναστατικού κινήματος εναντίον του Τυράννου, που τελικά θα γνωρίσει και πιο προσωπικά την ηρωίδα μας μέσω της... παλάμης.

Μιας που είμαστε εδώ να και ο Great Tyrant, που τελικά είναι Η Great Tyrant, Anita Pallenberg, τότε σύντροφος του Keith Richards, επίσης σέξι και διαστροφική και τέλος, ο Durand-Durand. Διαβολικός, όπως αποδεικνύεται, αλλά και πραγματικά ιδιοφυής : Ποιος άλλος επιστήμονας θα είχε επινοήσει το Evil Organ Of Desire, ένα μουσικό όργανο που σκοτώνει μέσω της αβάσταχτης ηδονής;

Αν θέλετε κάτι σχετικό με κακό filmmaking οι πιθανότητες λένε ότι μάλλον θα το βρείτε στη Βarbarella. Γαλλο-Ιταλική παραγωγή με αιχμή του δόρατος το κιτς, το φιλμ δεν έχει τίποτα (ΜΑ ΤΙΠΟΤΑ) που να μοιάζει αυθεντικό!

Τα σκηνικά αν και πολύχρωμα, με προφανείς ψυχεδελικούς τόνους και παραπομπές σε pop art, σχεδόν προδίδουν τις μικρές διαστάσεις των στούντιο στα οποία έχουν γυριστεί ενώ για τα ειδικά εφέ φτάνει μια lava lamp (που υποτίθεται ότι είναι το Μathmos, το ενεργειακό στρώμα που περικυκλώνει την πόλη και τρέφεται με αρνητική ενέργεια) και η φλοκάτη του σκάφους. Είναι να αναρωτιέσαι που ακριβώς πήγαν τα 9 εκατομμύρια του μπάτζετ (στα κοστούμια ίσως;) ενώ δεν είναι να αναρωτιέσαι γιατί δεν τα πήγε καλά στο box office.

To φιλμ είναι βασισμένο στο ομώνυμο κόμικ του Jean Claude Forrest για το οποίο δεν έχω ιδέα αλλά θέλω να πιστεύω ότι οι, σχεδόν επικίνδυνα, cheesy διάλογοι είναι προϊόν της εγκεφαλικής λειτουργίας (ή της έλλειψης της) των υπόλοιπων οκτώ σεναριογράφων: Ψιλό σοφτ πορνό καταστάσεις («I shall share my delights with you. You shall make love to me»), εξήγηση της πλοκής («The Mathmos has created this bubble to protect itself from your innocence») , δράση («Decrucify him or I`ll melt your face!»),όλοι οι πομπώδεις διάλογοι φαίνεται να εχουν γραφτεί από άτομα που ήθελαν να κάνουν την κάθε πρόταση cult ευαγγέλιο για τις επόμενες γενιές. Όσο για τη μουσική σας φτάνει και μόνο να ακούσετε το τραγούδι της εισαγωγής «Barbarella», των Bob Crewe και Charles Fox για να πάρετε μια ιδέα για την ελαφρότητα του φιλμ.

Γενικά το φιλμ αυτό του ΄68 είναι μια αντρική φαντασίωση την οποία βλέπεις μέσα από καλειδοσκόπιο, το όνειρο της σέξι γυναίκας-αξεσουάρ που κατευθύνεται αυτόματα προς το κρεβάτι (ή προς τη φλοκάτη) χωρίς να απαιτεί γλυκομίλημα, δωράκια ή να πλύνετε και σεις μια φορά τα πιάτα.

Barbarella: Για τον άντρα που δε χρειάζεται να προσπαθήσει καθόλου.

Θοδωρής Σαρλάς

Die Drei von der Tankstelle (1930)

Die Drei von der Tankstelle (1930)

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΒΕΝΖΙΝΑΔΙΚΟ

Και ενώ στην Αμερική της δεκαετίας του 30, τα μιούζικαλ δίνουν και παίρνουν, η Ευρώπη προσπαθεί να τα αντιμετωπίσει με ένα είδος θεάματος στο οποίο έχει μακρά παράδοση. Την οπερέτα. Έτσι μετά τις θεατρικές οπερέτες έχουμε τα φιλμ οπερέτες. Ένα από αυτά ήταν και το Γερμανικό του 1930: Die Drei von der Tankstelle. Η ταινία έκανε πρεμιέρα στις 15 Σεπτεμβρίου του 1930 στο Βερολίνο. Η μουσική ήταν του Werner Richard Heymann ενώ τους στοίχους των τραγουδιών έγραψε ο Robert Gilbert, και προταγωνιστούσαν οι Willy Fritsch, Oskar Karlweis και Heinz Rühmann, που τους πλαισίωνε η Lilian Harvey.

Remake της ταινίας έγινε το 1955, αλλά δεν θεωρείται ανώτερη αυτής του 1930.

Η υπόθεση της ταινίας: Τρεις γλεντζέδες φίλοι, οι Βίλη, Κουρτ και Χανς επιστέφοντας από ένα ταξίδι που ξεφάντωσαν, με οδύνη διαπιστώνουν ότι έχουν χάσει τα πάντα. Έχουν πτωχεύσει και οι δικαστικοί κλητήρες τους κατάσχουν τα πάντα. Μόνο το αυτοκίνητο και ο σκύλος τους απέμεινε! Σε έναν επαρχιακό δρόμο μένουν από βενζίνη. Διαπιστώνουν ότι αν και πρόκειται για πολυσύχναστο δρόμο δεν υπάρχει βενζινάδικο εκεί κοντά. Τότε τους έρχεται η ιδέα να πουλήσουν το αυτοκίνητο και με τα χρήματα που θα εισπράξουν να ανοίξουν βενζινάδικο. Πράγματι, το κάνουν και δείχνει να τα πηγαίνουν αρκετά καλά. Στο βενζινάδικο δουλεύουν με βάρδιες. Μία νεαρά σοφερίνα, η Λίλιαν (Lilian Harvey), κακομαθημένη κόρη πλούσιας οικογένειας, γνωρίζεται σταδιακά και με τους τρεις φίλους, χωρίς αυτοί να γνωρίζουν ότι έχει γνωριστεί και με του τρεις μια και δουλεύουν με βάρδιες. Όλοι τους την φλερτάρουν και αυτή κολακεύεται και δέχεται το φλερτ και από τους τρείς. Και οι τρεις τους είναι ερωτευμένοι με αυτή την κοπέλα. Αυτή όμως δείχνει να προτιμά τον Βίλη. Αποφασίζει λοιπόν να καλέσει και τους τρεις σε νυχτερινό κέντρο για να τους αποκαλύψει την αλήθεια. Κάθε ένας από τους τρεις φίλους νομίζει ότι μόνο αυτός έχει προσκληθεί και μεγάλη είναι η απογοήτευσή τους όταν αντιλαμβάνονται το τι συμβαίνει. Ο Βίλη ιδίως φαίνεται να το πήρε πολύ προσωπικά. Προσβάλει την κοπέλα μπροστά στον πατέρα της και αποφασίζει να διαλύσει την συνεργασία με τους τρεις φίλους, να πουλήσουν το βενζινάδικο και ο καθένας να τραβήξει τον δρόμο του. Τότε η κοπέλα πείθει τον πατέρα της να ανοίξουν εταιρία με βενζινάδικα και να διορίσουν διευθυντή τον Βίλη. Αυτός στην αρχή αρνείται αλλά τελικά πείθεται και θέτει ως προϋπόθεση να προσληφτούν και οι δύο φίλοι του μαζί. Το αίτημά του γίνεται αποδεκτό και κατόπιν διάφορα ευτράπελα συμβαίνουν μέχρι ο Βίλη να παραβλέψει το ατόπημα της νεαράς και να ενδώσει στον έρωτά του μαζί της.

Όπως και στα Αμερικανικά μιούζικαλ, έτσι και σε αυτές της οπερέτες το σενάριο δεν είναι τίποτε το ιδιαίτερο. Απλά είναι το υπόβαθρο για να μας παρουσιαστούν τραγούδια, μουσική και χορός.

Μετέφρασα τους υπότιτλους αυτής της ταινίας για να μπορέσουν όσοι ενδιαφέρονται να γνωρίσουν και αυτό το είδος ταινιών. 

Η ταινία με τους Ελληνικούς υπότιτλους στο youtube:

https://www.youtube.com/watch?v=zyVFn8EiJXU

Das Cabinet des Dr. Caligari (1920)

Das Cabinet des Dr. Caligari (1920)

Το Εργαστήριο του Δρ. Καλιγκάρι

Αναρτήθηκε στο Cahiers du cinema

Το εργαστήρι του Δρ. Καλιγκάρι» είναι γερμανικό ασπρόμαυρο εξπρεσιονιστικό έργο του 1920. Θεωρείται ως έργο-ορόσημο στην ιστορία του κινηματογράφου και ειδικότερα του κινήματος του γερμανικού εξπρεσιονισμού.

Κάποτε σε ένα πανηγύρι εμφανίζεται ένας πλανόδιος μάγος, ο Δρ. Καλιγκάρι με τον υπνοβάτη Τσέζαρε που βρίσκεται σε ύπνο εδώ και 25 χρόνια. Ο μάγος στις παραστάσεις του ξυπνάει τον υπνοβάτη για να απαντήσει στις ερωτήσεις του κοινού. Ένας από τους θεατές, ο Άλαν, τον ρωτάει: «Πόσο θα ζήσω ακόμα;» και ο Τσέζαρε του απαντάει: «Το τέλος σου θα έρθει σύντομα. Απόψε θα πεθάνεις.» Πραγματικά ο θεατής αυτός δολοφονείται την ίδια νύχτα. Από κει και πέρα η μικρή πόλη τρομοκρατείται από μια σειρά μυστηριωδών νυκτερινών δολοφονιών. Η αστυνομία πιάνει έναν μικρολωποδύτη που ομολογεί ότι σκόπευε να δολοφονήσει μια γριούλα, αλλά για τις δολοφονίες είναι αθώος. Ενώ ο Τσέζαρε βρίσκεται νεκρός μετά την αποτυχημένη προσπάθειά του να απαγάγει την νεαρή και όμορφη Τζέην, ο Φράνσις, φίλος του δολοφονημένου θεατή, αρχίζει έρευνες και ανακαλύπτει μια τρομερή αλήθεια, ο μάγος είναι ο διευθυντής του τρελοκομείου της πόλης, που χρησιμοποιεί για ψευδώνυμο το όνομα Δρ. Καλιγκάρι. Ο Δρ. Καλιγκάρι είχε κάνει μια διατριβή με θέμα ένα μύθο του 11ου αι., σύμφωνα με τον οποίο ο ομώνυμος μάγος είχε δημιουργήσει έναν δαίμονα, τον Τσέζαρε. Ο Καλιγκάρι είχε συνεχίσει στην διάρκεια της σταδιοδρομίας του να ασχολείται με τον μύθο αυτό, προσπαθώντας να τον επαναλάβει. Όταν μια μέρα οι γιατροί του τρελοκομείου του έφεραν έναν ασθενή υπνοβάτη που κοιμόταν διαρκώς, ο Δρ. Καλιγκάρι συνειδητοποιεί ότι αυτή είναι μια μοναδική ευκαιρία και αποφασίζει να χρησιμοποιήσει τον υπνοβάτη για να πραγματοποιήσει κρυφά τα σχέδιά του. Ο υπνοβάτης παίρνει το όνομα του πνεύματος Τσέζαρε και γίνεται άβουλος δούλος του Δρ. Καλιγκάρι. Μέσα στον ύπνο του εκπληρώνει τις νυκτερινές δολοφονίες που αυτός του υπαγορεύει. Τελικά ο Φράνσις αποκαλύπτει την αλήθεια και κατορθώνει να πιάσουν τον Δρ. Καλιγκάρι και να τον κλείσουν μέσα στο ίδιο το τρελοκομείο φορώντας του τον ζουρλομανδύα. Το έργο θα έχει όμως μια άλλη, απρόβλεπτη κατάληξη…

Ο Γερμανικός Εξπρεσιονισμός ξεκινά από την ζωγραφική στις αρχές του α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και μεταφέρει την αγωνία των καλλιτεχνών για τη μορφή που σταδιακά αποκτά η γερμανική κοινωνία και ο κόσμος γενικότερα. Αργότερα το κίνημα περνά στον κινηματογράφο. Αναπτύσσεται την περίοδο του μεσοπολέμου και εκφράζει παρόμοια συναισθήματα με αυτά της ζωγραφικής. Αντί να θριαμβολογεί και να μιλά για την ηθική που μπορεί το άτομο να επιδείξει, παρουσιάζει ένα κόσμο σκοτεινό, βίαιο και επικίνδυνο. Φανερώνει τη χρεοκοπία της πίστης στη λογική και την επιστήμη και τον τρόμο για τον πόλεμο που έρχεται. Ένα πόλεμο που προκαλεί η κοινωνία της λογικής και της επιστήμης. Για το λόγο αυτό συχνά οι ταινίες προβάλλουν ιστορίες ανθρωποφάγων τεράτων (Νοσφερατου- Μουρνάου) παραφρόνων (Το εργαστήρι του Δρ. Καλιγγάρι) και κοινωνικών αντιπαραθέσεων με μεταφυσικά στοιχεία (Μετρόπολις – Λανγκ).

Ο γερμανικός εξπρεσιονισμός στον κινηματόγραφο έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: 1. Τα σκηνικά, τα κουστούμια και ο φωτισμός είναι ιδιαίτερα εκφραστικά. Μοιάζουν με πίνακες ζωγραφικής. 2. Κάθε πλάνο έχει απόλυτη συμμετρία στη σύνθεση, στη μορφή του ηθοποιού, των ρούχων του και του σκηνικού περιβάλλοντος με αποτέλεσμα τα πλάνα να θυμίζουν περισσότερο έργα ζωγραφικής παρά τον πραγματικό κόσμο. 3. Υπάρχει μόνο μία έντονη πηγή φωτός που μετατρέπει τον χώρο σε επίπεδη επιφάνεια. Με τον τρόπο αυτό δημιουργούνται έντονες φωτοσκιάσεις. Συχνά οι παραμορφωμένες σκιές των ηθοποιών αντικαθιστούν το σώμα. 4. Στόχος των ηθοποιών είναι η κίνηση τους να έρχεται σε αρμονία με το σκηνικό περιβάλλον. Άλλοτε μένουν ακίνητοι και άλλοτε κάνουν ξαφνικές γρήγορες κινήσεις. Οι γκριμάτσες τους προσεγγίζουν το γκροτέσκο. 5. Η αφήγηση στα εξπρεσιονιστικά έργα αναφέρεται στο παρελθόν. Κάποιο πρόσωπο μας αφηγείται μια ιστορία. Ο θεατής γνωρίζει ότι όλο το έργο έχει εξελιχθεί σε κάποιο παλαιότερο χρόνο και τη στιγμή της έναρξης της ταινίας έχει ήδη ολοκληρωθεί και τελειώσει. Γενικά μπορούμε να πούμε ότι οι παραμορφώσεις που επιτυγχάνονται με τις περίεργες οπτικές γωνίες της κάμερας, τα γωνιώδη σκηνικά και κουστούμια και το φωτισμό της αντίθεσης εκφράζουν μια πραγματικότητα ιδωμένη μέσα από έντονα συναισθήματα.

Η ταινία «Το εργαστήρι του Δρ Καλιγκάρι» εγκαινιάζει το κίνημα του εξπρεσιονισμού στον κινηματογράφο έχοντας τα χαρακτηριστικά γνωρίσματά του. Όλα τα σκηνικά της ταινίας είναι ζωγραφισμένα σε καραβόπανο μαζί με τις σκιές με σκοπό κτίρια και σκηνικός διάκοσμος να χάνουν τον ρεαλιστικό τους χαρακτήρα. Βλέπουμε συνέχεια παράξενα ελικοειδή στενοσόκακα, πόρτες σφηνωμένες στο έδαφος, λοξά παράθυρα με παραμορφωμένα πλαίσια. Οι λοξές γραμμές έχουν ένα καθορισμένο μεταφυσικό νόημα, καθώς προκαλούν αγωνία και φρίκη. Χρησιμοποιούνται ακραίες αντιθέσεις φωτός και σκιάς. Φως και σκιά έχουν μια περιγραφική λειτουργία μέσα στην ταινία καθώς σκιαγραφούν τα σύνορα ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα, το συνειδητό και το ασυνείδητο. Υπάρχει έντονο μακιγιάζ στο πρόσωπο των ηθοποιών, ενώ τα απίθανα κοστούμια τους διογκώνουν τον εξωρεαλιστικό χαρακτήρα των εικόνων. Υπερβολή υπάρχει και στην υποκριτική που φτάνει στα όρια της παντομίμας. Με όλα αυτά τα στοιχεία ο Καλιγκάρι θα επηρεάσει γενιές και γενιές αργότερα.

Το έργο προβάλλεται για πρώτη φορά στις 27 Φεβρουαρίου του 1920. Οι κριτικοί της εποχής του ερμηνεύουν το βαθύτερο νόημα του έργου ως αντίδραση ενάντια στην εξουσία της ηττημένης Γερμανικής αυτοκρατορίας. Με την άνοδο των Ναζί κατηγορείται ως εκφυλισμένη τέχνη και απαγορεύεται το 1933.

Σήμερα έχει αποκατασταθεί και θεωρείται ως έργο σταθμός στην ιστορία του κινηματογράφου, ενώ συνεχίζει να εμπνέει ακόμα και σύγχρονους σκηνοθέτες και σεναριογράφους. 

Και δυο λόγια από μένα:

Ομολογώ ότι παρακολουθώντας την ταινία ξεχνώ ότι πρόκειται για ταινία του βωβού κινηματογράφου. Η παραμικρή βαρεμάρα δεν με έπιασε κατά την διάρκεια της προβολής ενώ όλες μου οι αισθήσεις ήταν συνεχώς σε επιφυλακή. Η ολική ανατροπή που εμφανίζεται στα δύο τελευταία λεπτά της ταινίας είναι κάτι το αξεπέραστο μέχρι σήμερα.

Αν και ήμουν αρχάριος τότε στις μεταφράσεις, ελπίζω να έκανα αρκετά καλή δουλειά με τους μεσότιτλους. 

Visit to a Small Planet (1960)

Visit to a Small Planet (1960)

Ο Τζέρι Λούις στο Διάστημα

Με φίλο μου είχαμε προ καιρού συζήτηση σχετική με τον Τζέρι Λούις. Συγκεκριμένα αναρωτιόμαστε πως συνέβαινε στα νιάτα μας να τρέχαμε σαν τρελοί να δούμε κάθε νέα ταινία του, ενώ τώρα δεν έχουμε τον ίδιο ενθουσιασμό με παλιά. Έκατσα και το μελέτησα το θέμα και κατέληξα στο συμπέρασμα πως αυτό οφείλετε στο ότι οι ταινίες του που σήμερα κυκλοφορούν σε DVD είναι ως επί το πλείστον «κουλτουριάρικες» και για «σινεφίλ». Εμείς όμως τα χρόνια εκείνα δεν πηγαίναμε να δούμε τις ταινίες του για να μορφωθούμε καλλιτεχνικά και να προβληματιστούμε, αλλά για να κάνουμε χαβαλέ και να γελάσουμε όπως γελούσαμε με τις ταινίες του «Χοντρού-Λιγνού». Έψαξα λοιπόν να βρω ταινίες του αυτής της κατηγορίας, αλλά μόνο για την ταινία «Visit to a Small Planet» βρήκα υπότιτλους και μάλιστα μόνο στα Ισπανικά και Πορτογαλικά! Ανέλαβα λοιπόν να πραγματοποιήσω μια πολύ δύσκολη και επίπονη μετάφραση σχετικά με τις δυνατότητές μου. Ζητώ την κατανόησή σας αν στο κείμενο εμφανίζονται δυο τρεις ασάφειες, αλλά σας διαβεβαιώνω ότι το νόημα της υπόθεσης δεν επηρεάζεται καθόλου. 

Η υπόθεση μας παρουσιάζει τον Τζέρι Λούις ως εξωγήινο, κάτοικο ενός πλανήτη που οι κάτοικοί του ζουν αιώνια! Αν και με τα δεδομένα της γης αυτός είναι ενήλικος, για τα δεδομένα του πλανήτη του είναι ακόμα παιδί. Και μάλιστα παιδί σκανδαλιάρικο και ανυπάκουο.

Με τους συμμαθητές του παρακολουθεί εντός ενός ιπτάμενου δίσκου μαθήματα γεωγραφίας του ηλιακού μας συστήματος από τον δάσκαλό του. Κάποια στιγμή εντυπωσιασμένος από την ζωή στη γη την κοπανάει από το δάσκαλο και προσγειώνεται στη Καλιφόρνια προκειμένου να μελετήσει τους ανθρώπους της γης. Τι τα θέλετε όμως.

Είτε εξωγήινος, είτε γήινος ο Τζέρι Λούις μας κάνει να ξεκαρδιζόμαστε μα τις γκάφες και τις γκριμάτσες του.

Το να επεκταθούμε σε λεπτομέρειες του σεναρίου δεν θα είχε κανένα νόημα. Ελπίζω να πρόσφερα κάτι στους νοσταλγούς των χρόνων «Τζέρι Λούις».

Gold Diggers of 1933 (1933)

Gold Diggers of 1933 (1933)

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑΣ ή

ΟΙ ΧΡΥΣΟΘΗΡΕΣ ΤΟΥ 1933

Θεωρείται ένα από τα αξιόλογα Αμερικανικά μιούζικαλ της δεκαετίας του 30 Δεν είναι όμως τόσο μιούζικαλ, υπό την έννοια ότι δεν επικεντρώνεται στο να μας παρουσιάσει τα καλλίγραμμα κορίτσια να χορεύουν και να τραγουδούν στη σκηνή, αλλά μας παρουσιάζει σε βάθος τις τραγικές στιγμές που ζει ο κόσμος του θεάματος (όπως και όλος ο υπόλοιπος) την περίοδο της μεγάλης κρίσης. Τα κορίτσια του θεάματος κυριολεκτικά λιμοκτονούν και ψάχνουν απελπισμένα να βρουν μια εργασία. Χαρακτηριστική για το κλίμα της εποχής είναι η έναρξη της ταινίας όπου τα κορίτσια του θεάματος μας τραγουδούν ότι και καλά η κρίση πέρασε,. τα συσσίτια είναι παρελθόν και ξαναρέει το χρήμα. Εκείνη τη στιγμή όμως εισβάλουν οι άνδρες του σερίφη, διακόπτουν το σόου, και προσπαθούν να κατασχέσουν τα πάντα, ακόμα και τα εσώρουχα των κοριτσιών για λογαριασμό των πιστωτών!

Μέσα σε αυτό το κλίμα ένδειας κάποιες άνεργες θεατρίνες προσπαθούν να επιβιώσουν. Από το παράθυρό τους ακούγεται ένας πιανίστας γείτονάς τους να παίζει το πιάνο του. Περισσότερο απ’ όλες φαίνεται να εντυπωσιάζεται με την μουσική και την γοητεία του η Πόλυ. Κάποτε ένας θεατρικός παραγωγός επισκέπτεται τα κορίτσια και τους ανακοινώνει ότι προτίθεται να ανεβάσει ένα σόου. Από μακριά ακούει τον νεαρό να παίζει το πιάνο του, εντυπωσιάζεται και ζητά να του τον παρουσιάσουν. Αυτός παρουσιάζεται και ο παραγωγός του ζητά να παίξει ότι μπορεί. Το μουσικό ταλέντο του νεαρού το εντοπίζει αμέσως ο παραγωγός και του αναθέτει να γράψει όλη τη μουσική του σόου. Οι πρόβες ξεκινούν και ειδύλλιο αρχίζει να πλέκεται μεταξύ του μουσικού και της Πόλυ. Ο νεαρός μουσικός όμως είναι γόνος λαμπρής οικογένειας από την Βοστόνη και προσπαθεί να περάσει όσο το δυνατόν απαρατήρητος για να αποφύγει τις αντιδράσεις της οικογένειάς του. Αυτό όμως δεν γίνεται κατορθωτό και η ενασχόλησή του μα το θέατρο όσο και το ειδύλλιό του με την Πόλυ διαρρέουν. Έξαλλος ο αδελφός του καταφθάνει με σκοπό να τον μεταπείσει γι αυτή την ενασχόλησή του, ή τουλάχιστον να διακόψει το ειδύλλιο με την Πόλυ. Ο αδελφός όμως δαγκώνει την λαμαρίνα με ένα άλλο κορίτσι του σόου και έτσι πήγε για μαλλί και βγήκε κουρεμένος!

Τελικά την ταινία θα την χαρακτήριζα πρωτίστως φαρσοκωμωδία με πολιτικές αναφορές στα προβλήματα της εποχής και δευτερεύοντος μιούζικαλ. Συγκινητικό είναι το φινάλε όπου μια γυναίκα απαγγέλει και τραγουδά για τον «Ξεχασμένο Άντρα της» Κάνει αναφορά στους βετεράνους του πολέμου που όσοι απ’ ,αυτούς γλύτωσαν και επέστρεψαν βρέθηκαν άνεργοι στις ουρές για συσσίτιο, ενώ η βολεμένη κοινωνία τους αντιμετώπιζε σα χαμίνια! Στο τέλος μας παρουσιάζεται μια συγκινητική διπλή παρέλαση. Στην μία γραμμή παρακολουθούμε παλικάρια να αναχωρούν για το μέτωπο εν μέσω επιφυμιών του πλήθους, και ταυτόχρονα από μια αντίθετη γραμμή να επιστρέφουν από το μέτωπο βετεράνοι, άλλοι τραυματίες και άλλοι σακάτηδες.

Γενικά η σκηνές αυτές μπορούν να χαρακτηριστούν ως το ισχυρότερο πολιτικό μήνυμα που έστειλε ποτέ το Χόλυγουντ.

Ορίστε και το βίντεο των συγκεκριμένων σκηνών!

Στο σημείο αυτό να αναφέρω ότι την μετάφραση των εν λόγω υποτίτλων την είχα ξεκινήσει τον Μάρτιο. Κάποιες όμως υποχρεώσεις με ανάγκασαν να διακόψω την μετάφραση και να την συνεχίσω πρόσφατα. Εντωμεταξί όμως, μέσα στον Απρίλιο κάποιος ανώνυμος ανέβασε τους ίδιους υπότιτλους στο opensubtitle. Προσωπικά δεν πιστεύω ότι την μετάφραση την έκανε αυτός ο ανώνυμος. Απλά θα βρήκε το DVD της ταινίας, θα έκανε RIP τους υπότιτλους και τους ανέβασε. Και πολύ καλά έκανε. Προσωπικά δεν είμαι σε θέση να σας υποδείξω ποιοι υπότιτλοι είναι καλύτεροι. Όσοι ενδιαφέρεστε ψάξτε το.

Bright Eyes (1934)

Bright Eyes (1934)

Μονάχη στη Ζωή

Συνεχίζοντας την παρουσίαση ταινιών της Shirley Temple, σας παρουσιάζω σήμερα την ταινία του 1934, Bright Eyes. Σε ηλικία 5-6 ετών η Shirley είναι στο απόγειο της καριέρας της, όπου ξετρελαίνει ένα ολόκληρο έθνος με την τσαχπινιά και τα τραγούδια της. Στην παρούσα ταινία παίζει το ρόλο ενός ορφανού κοριτσιού, που οι σεναριογράφοι για να δώσουν τραγική και συγκινητική πλοκή στην υπόθεση, από ορφανό το μετατρέπουν σε πεντάρφανο! Η Shirley είναι η κόρη ενός πιλότου ο οποίος σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα. Η μητέρα της για να τα φέρει βόλτα εργάζεται ως υπηρέτρια σε κάποια νεόπλουτη και σνομπ οικογένεια. Είναι αλήθεια πως οι νεόπλουτη είναι πολύ πιο αμείλικτοι από τους παραδοσιακά πλούσιους. Οι οικογένεια αυτή έχει ένα αχώνευτο κοριτσάκι που είναι πραγματικό στριγκλάκι. Γεροκομούν δε και έναν ανάπηρο και ηλικιωμένο πλούσιο θείο με πρόθεση να τον κληρονομήσουν. Ο θείος που καταλαβαίνει τις προθέσεις τους δεν τους χωνεύει καθόλου, ιδίως το αντιπαθέστατο κορίτσι τους. Αντίθετε στάζει μέλι για την μικρούλα Shirley, η οποία δείχνει να είναι η μόνη που τον συμπαθεί.

Στο αεροδρόμιο όλοι οι πιλότοι, οι πρώην συνάδελφοι του πατέρα της, την έχουν όπα-όπα. Είναι η μασκότ τους. Μεγάλη αδυναμία της έχει ο Λουπ, ο πιλότος νονός της.

Παρακολουθήστε κάποιες σκηνές από την ταινία, για να καταλάβετε το κλίμα που επικρατεί.

Β

Και ξαφνικά συμβαίνει ένα τραγικό στη ζωή της μικρούλας γεγονός.

«Η συνέχεια επί της οθόνης...», όπως έγραφαν κάποτε τα προγράμματα των σινεμά.

Οι υπότιτλοι είναι μεταφρασμένοι από εμένα.

Rebecca of Sunnybrook Farm (1938)

Rebecca of Sunnybrook Farm (1938)

ΡΕΒΕΚΚΑ

Άλλη μια ταινία που έγινε με σκοπό να μας παρουσιάσουν το ταλέντο της μικρούλας –τότε- Shirley Temple στο χορό, το τραγούδι και την υποκριτική.

Οι άνθρωποι της 20^th CENTURY FOX είχαν επίγνωση του ότι το παιδί θαύμα δεν θα παρέμενε αιωνίως παιδί, φρόντισαν λοιπόν να γυρίσουν όσο περισσότερες ταινίες ήταν δυνατόν, και να εκμεταλλευτούν την Shirley Temple όσο ακόμα ήταν παιδί και ξετρέλαινε ένα ολόκληρο έθνος (και όχι μόνο) με την τσαχπινιά και την αφέλειά της.

Στην παρούσα ταινία η Shirley Temple υποδύεται την Ρεβέκκα, ένα ορφανό κοριτσάκι, την επιμέλεια της οποίας έχει ο ψιλοαπατεώνας και εκμεταλλευτής πατριός της. Αυτός διαισθάνεται ότι η μικρή έχει καλλιτεχνικό ταλέντο και προσπαθεί την προωθήσει μέσο οντισιόν για να μπορέσει βασικά να εξασφαλίσει πρωτίστως την δική του καλοπέραση. Ο ραδιοφωνικός παραγωγός και διαφημιστής Τόνι Κεντ (Randolph Scott) οργανώνει οντισιόν για να βρει κάποιο ταλαντούχο κορίτσι που θα έχει τον κύριο ρόλο σε μια εκπομπή που θα προσφέρει μια εταιρία «Νιφάδων Πρωινού» ενός πελάτη του. Πράγματι για την οντισιόν καταφθάνει και η μικρή Ρεβέκκα με τον πατριό της (William Demarest). Κατά την παρουσίαση ενός τραγουδιού της ο παραγωγός Τόνι και ο πελάτης του ενθουσιάζονται. Ο Τόνι Κεντ δίνει εντολή στον βοηθό του Orville Smithers (Jack Haley) να διακόψει την οντισιόν διότι θεωρεί πως βρήκε το παιδί που έψαχνε .Ο Orville δεν κατάλαβε καλά και νόμισε πως η μικρή δεν άρεσε και έπρεπε να την διακόψει. Να σημειώσουμε πως ο Jack Haley που υποδύεται τον αφελή και χαζούλη Orville δεν είναι κανένας τυχαίος ηθοποιός. Έχει σημαντικές επιτυχίες στην καριέρα του ως ηθοποιός, τραγουδιστής και χορευτής. Μία από τις σημαντικές του επιτυχίες ήταν ο ρόλος του «Τενεκεδένιου» στο «Μάγο του Οζ». Στην παρούσα ταινία όμως απλά τραγουδάει λίγο.

Ο πατριός της Ρεβέκκας έχοντας φθάσει σε αδιέξοδο και μην έχοντας την δυνατότατη να συντηρεί πλέον την μικρή, αποφάσισε να την παραδώσει στην θεία της Μιράντα (Helen Westley), που ζει στην φάρμα Sunnybrook, μαζί με μια μεγαλύτερη ανιψιά, την Γκουέν (Gloria Stuart). Εν το μεταξύ ο Κεντ, απογοητευμένος που έχασε μέσα από τα χέρια του την ταλαντούχα μικρούλα, δίδει εντολή στους ανθρώπους του να κάνουν τα πάντα για να την βρουν, αυτός δε αποσύρεται στην φάρμα του για να χαλαρώσει. Η φάρμα του όμως είναι δίπλα ακριβώς στη φάρμα που μένει η Ρεβέκκα! Δεν αργεί να την γνωρίσει, να την συμπαθήσει και τελικά να αποκαλυφθεί ότι αυτή είναι η ταλαντούχα μικρή που με πάθος γύρευε. Μένει να συμφωνήσει η γεροντοκόρη και συντηρητική θεία η οποία με τίποτε δεν δέχεται να μπλέξει η ανιψιά της με τους ανθρώπους της σόουμπιζ.

Πετά δε τον Κεντ κακήν κακώς έξω από το σπίτι της. Σαν λύση βρίσκουν τελικά να κάνουν αναμετάδοση του προγράμματος της μικρούλας από το σπίτι του Κεντ. Έτσι ενώ η θεία νομίζει ότι η Ρεβέκκα κοιμάται, αυτή εμφανίζεται και τραγουδά στο σόου του Κεντ το οποίο αναμεταδίδεται σε εθνικό δίκιο. Η θεία ακούει συμπτωματικά την εκπομπή από το ραδιόφωνο. Υποψιάζεται τι συμβαίνει, τρέχει στο σπίτι του Κεντ και τους πιάνει στα πράσα. Είναι όμως τόσο ενθουσιασμένη με την καλλιτεχνική εμφάνιση της ανιψιάς της, που όχι μόνον δεν αντιδρά αρνητικά, αλλά θέλει να διαπραγματευτή και την αμοιβή της μικρής!

Υπάρχει και κάποιος άλλος που άκουσε την εκπομπή της Ρεβέκκα, την αναγνώρισε και ενθουσιάστηκε για τους δικούς του λόγους. Είναι ο πατριός της Ρεβέκκας ο οποίος εντωμεταξύ παντρεύτηκε μια γυναίκα... εξώλης και προώλης. Νομίζει ότι η μικρή είναι η χήνα που θα του γεννά τα χρυσά αυγά και θα μπορεί να καλοπερνάει. Επισκέπτεται λοιπόν με έναν δικηγόρο την φάρμα, παρουσιάζει δικαστικά έγραφα που τον ορίζουν κηδεμόνα της μικρής και την αποσπά από την θεία! Κλείνει δε συμβόλαιο με κάποιον ανταγωνιστή του Κεντ. Η μικρή όμως δεν έχει πει την τελευταία της λέξη. Ξεκινώντας να τραγουδά στο πρόγραμμα του ανταγωνιστή του Κεντ, προσποιείται πως έχασε την φωνή της. Γιατρός που καταφθάνει αποφαίνεται ότι αυτό οφείλεται σε ψυχοσωματικό σύνδρομο. Συστήνει ηρεμία και ανάπαυση και μετά ένα δύο χρόνια ίσως ι μικρή ξαναβρεί τη φωνή της. Έξαλλος ο νέος παραγωγός ξεσκίζει το συμβόλαιο, ο δε Κεντ προτείνει στον πατριό να παραχωρήσει την κηδεμονία της Ρεβέκκας στην θεία της Μιράντα έναντι αποζημίωσης 5.000 δολαρίων. Αυτός δέχεται και τότε ως εκ θαύματος η Ρεβέκκα ξαναβρίσκει την φωνή της. Κλείνει δε την ταινία εμφανιζόμενη σε ένα μουσικοχορευτικό νούμερο παρέα με τον διάσημο χορευτή Bill Robinson.

Με τους υπότιτλου δυσκολεύτηκα στην αρχή διότι δεν τους έβρισκα πουθενά στα Αγγλικά. Αναγκάστηκα να τους κάνω Rip και μετά να τους μεταφράσω.

Η ταινία με ελληνικούς υπότιτλους:

https://www.youtube.com/watch?v=yA1ky1c0X3c