ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ 1938

Olympia 1. Teil - Fest der Völker

Olympia 2. Teil - Fest der Schönheit

Ολυμπιακοί Αγώνες Βερολίνου του 1936
Πρώτο και δεύτερο μέρος

Της Leni Riefenstahl

 

ΠΡΟΣΟΧΗ! Υπότιτλοι από την απομαγνητοφώνηση των Γερμανών σχολιαστών.

Οι υπότιτλοι του πρώτου μέρους εδώ: http://www.opensubtitles.org/en/subtitles/4239695/olympia-1-teil-fest-der-volker-el#discussion

Του δεύτερου μέρους εδώ: http://www.opensubtitles.org/en/subtitles/4239696/olympia-2-teil-fest-der-schonheit-el#discussion

 

Αμφιλεγόμενο πρόσωπο η Leni Riefenstahl. Σπουδαία σκηνοθέτης ή απλό όργανο της Ναζιστικής προπαγάνδας;

 

 

Πρώτα-πρώτα πρέπει να μάθουμε να διαχωρίζουμε το ένα από το άλλο. Το να είναι κάποιος σπουδαίος στον τομέα του(τέχνη, αθλητισμός, επιστήμη, κλπ) δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να έχει ετερόκλητες πολιτικές πεποιθήσεις.

Δεν πρέπει να συγχέουμε το ένα με το άλλο. Αν ένας αθλητής κάνει ένα παγκόσμιο ρεκόρ, θα πρέπει να μάθουμε πρώτα τις πολιτικές του πεποιθήσεις για να αποφασίσουμε αν θα τον επαινέσουμε ή όχι; Όχι βέβαια. Θα τον συγχαρούμε για την επίδοσή του και θα τον ψέξουμε μετά αν οι πολιτικές ιδέες που υποστηρίζει έρχονται σε αντίθεση με το κοινό αίσθημα. Εν πολύς η Λένα είναι σπουδαία καλλιτέχνης. Τώρα ως προς τα ιδεολογικά πιστεύω της, αν ήταν αριβίστρια και προσπαθούσε κάνοντας τα κέφια του καθεστώτος να ανέλθει – άσχετα ποιο ήταν αυτό το καθιστός - ή αν εργάστηκε με γνώμονα την ιδεολογία της, είναι άλλο θέμα.

 

 

Πάντως και μετά την πτώση του Ναζισμού εργάστηκε αξιόλογα, άσχετε αν λόγω παρελθόντος δεν έτυχε της ανάλογης αναγνώρισης. Ο Κουστό ο ίδιος την συνεχάρη προσωπικά για την κινηματογράφηση του κόσμου του βυθού. Σε ηλικία που άλλοι ψάχνουν μια θέση στα ΚΑΠΗ, αυτή ασχολήθηκε με καταδύσεις και υποβρύχιες κινηματογραφήσεις.

Ας έλθουμε στην ταινία τώρα. Πρέπει να σημειώσουμε ότι αυτή ήταν η πρώτη φορά που κινηματογραφήθηκε εξ ολοκλήρου σχεδόν ένα αθλητικό γεγονός. Ο Χίτλερ επένδυσε πολλά στην προσπάθεια να οργανώσει η Γερμανία τους. τούς Ολυμπιακούς αγώνες του 1936. Το καθεστός τους έβλεπε ως πρώτης τάξεως ευκαιρία για  να προβάλει στο εξωτερικό τον Χίτλερ ως μεγάλο ηγέτη και να αμβλύνει τις άσχημες γνώμες που είχε ήδη ο κόσμος γι αυτόν. Από πολλούς εκφράστηκαν αντιρρήσεις στο αν έπρεπε η Γερμανία να αναλάβει την οργάνωση των αγώνων, δεδομένου ότι ήδη εφαρμόζονταν φυλετικές διακρίσεις εναντίον μειονοτήτων. Εβραίοι αθλητές είχαν αποκλειστεί από τους αγώνες. Για τον σκοπό αυτό η Δ.Ο.Ε. έστειλε επιτροπή για να εξετάσει επί τόπου αν ευσταθούν οι καταγγελίες. Όπως συμβαίνει συνήθως, η επιτροπή έβγαλε λάδι τους Γερμανούς. Αποφάνθηκε ότι ο αποκλεισμός των εβραίων δεν έγινε με  ραζιστικά κριτήρια, αλλά διότι δεν υπήρχαν αξιόλογοι εβραίοι αθλητές για να στελεχώσουν την Γερμανική ομάδα. Τελικά οι Ναζί πήραν την έγκριση.

Ως προς το τελετουργικό, για πρώτη φορά έγινε αφή της φλόγας στην Ολυμπία και μεταφέρθηκε με λαμπαδηδρομία μέχρι το Βερολίνο.

 

Κατά την τελετή έναρξης, όσων ομάδων οι χώρες είχανίδι ή παροιμία δικτατορικά και φασιστικά καθεστώτα, χαιρετούσαν με τον γνωστό φασιστικό τρόπο απλώνοντας το χέρι ίδιας τον Χίτλερ και προς τους επισήμους και ανταπέδιδαν με ενθουσιώ τον χαιρετισμό αυτό.

 

 

Χώρες ίδιας Γερμανία, Αυστρία, Ιταλία και ίδιας ιδεολογίας χαιρετούσαν με τον τρόπο αυτό.

 

Να η Γερμανία και η Ιταλία:

 

 

Να και οι Έλληναράδες μας. Θαυμάστε τους!

 

 

Εξαίρεση δεν έκανε ούτε η Ελληνική αποστολή, μια και κακά τα ψέματα, το καθεστώς διακατέχετο από την ίδια ιδεολογία, άσχετα αν στο τέλος καταλήξαμε σε πόλεμο. Αυτό που ήταν έκπληξη όμως ήταν ότι και η Γαλλία ακόμα χαιρετούσε με αυτόν τον τρόπο!

 

Τι να σήμαινε αυτό; Έκφραση ιδεολογικής συγγένειας ή γλείψιμο προς τον Χίτλερ για να αποφευχθούν τα χειρότερα;

Αυτοί που πάντως δεν χαιρέτησαν Φασιστικά, ήταν οι Αγγλοσάξονες ,οι Σκανδιναβοί και αρκετοί άλλοι, μεταξύ των οποίων και ο δικός μας Σπύρος Λούης, ο οποίος τιμής ένεκεν παρέλασε ντυμένος φουστανελάς.

 

Να οι Αμερικάνοι που χαιρετούν με πρωτότυπο τρόπο!

 

 

Ο Χίτλερ μάλιστα όταν πληροφορήθηκε ποιος ήταν ο φουστανελάς της Ελληνικής αποστολής,

 κατέβηκε, τον χαιρέτισε και συνομίλησε μαζί του:χαιρέτισε και συνομίλησε μαζί του: 

 

Τελικά η τελετή έλιξε με τρόπο που αργότερα αποδείχτηκε ειρωνικός. Ο ουρανός του Βερολίνου καλύφθηκε από χιλιάδες περιστέρια, σύμβολο ειρήνης, όταν μετά από λίγο καιρό η Γερμανία θα αιματοκυλούσε τον κόσμο.

            Η πρώτη ταινία ασχολείται με την τελετή έναρξης και τα αγωνίσματα στίβου. Εδώ δεσπόζει οι μορφή του θρυλικού Αφροαμερικάνου Owen που κατέκτησε τρία χρυσά μετάλλια.

 

 

Ο Χίτλερ μάλιστα αποχώρισε νωρίτερα εκείνη την ημέρα, για να αποφύγει να χαιρετήσει τον νέγρο αθλητή.

Η δεύτερη ταινία ασχολείται με το δέκαθλο και τα ομαδικά αθλήματα. Ο κινηματογραφικός φακός της Λένι προβάλει την αρμονία και την πλαστικότητα των ανδρικών και γυναικείων γυμνασμένων σωμάτων.

            Τελικά για αθλητικούς και πολιτικούς ιστορικούς λόγους, αξίζει να δει κανείς τις δύο αυτές ταινίες. Εξάλλου έχει αποδεδειχθεί ότι πολλές φορές οι ιστορίες επαναλαμβάνονται και όποιος γνωρίζει ιστορία, δεν θα βρεθεί προ εκπλήξεως.

 

Και μια παράκληση:

Για τα πολιτικά θέματα του τότε και του σήμερα, θα είχαμε ασφαλώς πολλές και ενδιαφέρουσες απόψεις που θα χρειαζόταν ένα αποκλειστικό BLOG για να τις συζητήσουμε. Ο σκοπός όμως αυτού εδώ του BLOG είναι καθαρά η γνωριμία με όχι και τόσο γνωστές πτυχές του κινηματογράφου. Ας μην του αλλάξουμε την φυσιογνωμία λοιπόν ασχολούμενοι με θέματα που δεν έχουν σχέση. Υπάρχουν εξιδικευμένα BLOG για το σκοπό αυτό.

Να επισημάνω ότι την μετάφραση των υποτίτλων από τα γερμανικά έκανα εγώ.

Η ταινίΕς με τους ελληνικούς υπότιτλους:

https://www.youtube.com/watch?v=fB_hzk6KcNQ

https://www.youtube.com/watch?v=kcJoHvE8yMo

A tree grows in Brooklyn (1945)

A tree grows in Brooklyn (1945)

Ένα δέντρο μεγαλώνει στο Μπρούκλιν

Στην Ελλάδα παίχτηκε με τον τίτλο: ΧΑΜΕΝΑ ΝΙΑΤΑ

 

 

Σκηνοθεσία: Elia Kazan

Συγγραφείς: Tess Slesinger  και  Frank Davis (σενάριο).

Από το μυθιστόρημα της Betty Smith

Παίζουν: Dorothy McGuire, Joan Blondell και James Dunn

Ο Elia Kazan, σε μία κακοποίηση του μυθιστορήματος της Μπεττυ Σμιθ

Υπότιτλοι εδώ:

 http://www.opensubtitles.org/en/subtitles/4236893/a-tree-grows-in-brooklyn-el

Πολλοί μου είχατε ζητήσει τους υπότιτλους για την ταινία αυτή.

Για να σας διευκρινίσω το γιατί χαρακτηρίζω κακοποίηση του βιβλίου της Μπέτη Σμιθ "ΕΝΑ ΔΕΝΤΡΟ ΜΕΓΑΛΩΝΕΙ ΣΤΟ ΜΠΡΟΥΚΛΙΝ" την παρούσα ταινία του Καζάν, διαβάστε παρακάτω τι έγραψα ως σχόλιο στην παρουσίαση της ταινίας στο ΜΠΛΟΚ του ZISI:

 

 Σε συνέχεα των σχολείων μου, αφού μετέφρασα τους υπότιτλους αυτής της ταινίας και την μελέτησα αρκετά, έχω να παρατηρήσω τα εξής:
Όποιος βλέπει αυτή την ταινία χωρίς να γνωρίσει το μυθιστόρημα, αντιλαμβάνεται ένα απλό μελό. Όποιος όμως γνωρίζει το μυθιστόρημα, δεν ενθουσιάζεται και πολύ! Στην πραγματικότητα λείπει η μισή ιστορία! Υπάρχει άλλη τόση ιστορία με τα προβλήματα της κοπέλας ως έφηβης. Για να μπορέσει ο σεναριογράφος να δώσει ένα βιαστικό τέλος, φθάνει στο σημείο να μας παρουσιάζει τη θεία να προσπαθεί να βρει γαμπρό στην παιδούλα ανιψιά της! 

 

 

! Το μυθιστόρημα ήταν διαφορετικό. Η κοπέλα μετά την αποφοίτησή της από την βασική εκπαίδευση αναγκάζεται να εργαστεί και όχι να πάει σε κολέγιο όπως ποθούσε. Εργάζεται σε ένα γραφείο που μελετά τον καθημερινό τύπο και κρατάει αποκόμματα για θέματα που ενδιαφέρουν κάποιους πελάτες. Τότε γνωρίζει και τον έρωτα στο πρόσωπο κάποιου «Λη».
Μελετώντας τις εφημερίδες με φρίκη και έκπληξη διαβάζει ότι στην Ευρώπη κηρύχτηκε πόλεμος! Με το ψαλίδι κόβει το σχετικό άρθρο και το βάζει στον προσωπικό της φάκελο, αδιαφορώντας για το τι έγραφε πίσω του. Στον πόλεμο κατατάσσεται και ο αγαπημένος της, όπου εκεί λήγει το ρομάντζο καθότι αυτός ή σκοτώνεται ή εξαφανίζεται. Δεν θυμάμαι.
Στη συνέχεια η κοπέλα εκφράζει την επιθυμία να συνεχίσει την εκπαίδευσή της. Το αφεντικό όμως έχει αντιρρήσεις. «Που θέλετε να σπουδάσετε;» την ρωτά. «Σε πιο Πανεπιστήμιο;. «Στο Κολέγιο», απαντά η κοπέλα. «Τι; Στο Κολέγιο σε αυτή την ηλικία;» Διερωτάται αυτός. Η συζήτηση αυτή άνοιξε την όρεξη στην κοπέλα ώστε επισκέφτηκε το πανεπιστήμιο της περιοχής της και ζήτησε μια αίτηση εγγραφής στα ελεύθερα τμήματά του. Στο ερώτημα της αίτησης, που έγινε η κολεγιακή της εκπαίδευση, εκείνη έγραψε ξεδιάντροπα: «Κατ’ οίκον». Απάντησε και με επιτυχία όπως φαίνεται και στις ερωτήσεις κρίσεως και έγινε δεκτή στο πανεπιστήμιο!
Δεν μπορεί να το πιστέψει. Κατά την επιστροφή της με το μετρό, της φαινόταν ότι ο ρυθμικός ήχος της αμαξοστοιχίας επάνω στις ράγες φώναζε ρυθμικά: «Πα-νε-πι-στή- μιο». - :«Πα-νε-πι-στή- μιο.»… Τελικά κατέβηκε στον επόμενα σταθμό για να πάρει μερικές αναπνοές και να ηρεμίσει.
Τελικά η ζωή της συνεχίζεται με σπουδές και εργασία. Κάποτε γνωρίζει και τον μεγάλο έρωτα που θα καταλήξει σε γάμο. Πριν από το γάμο κάνει μια βόλτα στα παλιά λημέρια που μεγάλωσε. Εκεί συναντά τον άνθρωπο που πούλαγε λοταρίες και για να κάνει τα πιτσιρίκια να ξοδεύουν όλες τους τις δεκάρες σ’ αυτόν, είχε σαν κράχτη τα μεγάλα έπαθλα: Μία κούκλα και ένα ζευγάρι πατίνια. Τα παιδιά αγόραζαν όποτε μπορούσαν κλήρους, με την ελπίδα να κερδίσουν ένα από τα «πολύτιμα» δώρα. Αμ δε! Από την πολυκαιρία τα μαλλιά της κούκλας είχαν γίνει τζίβα και τα πατίνια είχαν σκουριάσει. Έχοντας πια χρήματα στην τσέπη η Φράνσης του λέει: «Θέλω να αγοράσω όλους τους κλήρους!» Έντρομος αυτός πέφτει στα γόνατα και της ζητά να δείξει κατανόηση για την απάτη που έκανε τόσο καιρό, προκειμένου να ζήσει την οικογένειά του.
Τελικά βλέπει στην αυλή τους το άγριο δέντρο που κάποτε οι νοικοκυρές ζήτησαν να κοπεί γιατί τους εμπόδιζε να απλώνουν την μπουγάδα τους, να έχει ξαναφυτρώσει και να έχει θεριέψει. Στα σκαλοπάτια κάθεται ένα κοριτσάκι που διαβάζει και κάθε τόσο βάζει μια μέντα στο στόμα της και πίνοντας μια γουλιά νερό προσπαθεί να αποκτήσει της αίσθηση ότι πίνει κρύο νερό. ‘Όπως έκανε και αυτή όταν ήταν μικρή.
«Γεια σου Φράνσης!» Της φωνάζει.
¨Δεν με λένε Φράνσης!» απαντά η μικρή.
«Δεν Πειράζει. Αντίο Φράνσης!» της ανταπαντά και η ιστορία τελειώνει εδώ.
Να υπενθυμίσω ότι το μυθιστόρημα το διάβασα σε συνέχεις σε παιδικό περιοδικό σε ηλικία 13 με 14 ετών και από τότε δεν το ξανάδα. Αυτά είναι ότι θυμάμαι από τότε.
Γιάννης - Ανάβυσσος

 

Spoorloos (1988)

Spoorloos (1988)

The Vanishing

 

 
Το 1988 και από το πουθενά, μας ήλθε ένα έργο που βάλθηκε να κατακτήσει την κορυφή της πυραμίδας των αριστουργημάτων.
Πρόκειται για το ολλανδογαλλικό ψυχολογικό θρίλερ «Spoorloos» ή «The Vanishing» όπως ήταν το διεθνές του όνομα.
Χωρίς ίχνος βίας και τρομακτικών σκηνών, σε αρπάζει από το λαιμό και δεν σε αφήνει να κουνηθείς μέχρι να πέσει ο τίτλος του τέλους.
Το ότι η ταινία αδικείται από τις διάφορες λίστες, κατά μερικούς που είναι επιρρεπείς στη συνωμοσιολογία, οφείλεται στο κατεστημένο του Χόλυγουντ και λοιπών κέντρων.
Η αλήθεια είναι ότι ο δημιουργός της, Ολλανδός σκηνοθέτης George Sluizer, έβαλε τα χέρια του και έβγαλε τα μάτια του.
Ανέλαβε να σκηνοθετήσει ο ίδιος για το Χόλυγουντ, 5 μόλις χρόνια μετά, το remake της ταινίας του. Με την αμερικάνικη συνταγή το φιλμ ήταν άνοστο και αδιάφορο παρασύροντας στην αποτυχία τον δημιουργό, με αποτέλεσμα να ξεχαστεί η ανεπανάληπτη πρώτη επιτυχία του. Αυτό όμως δεν αφορά τους γνώστες που ξέρουν να διακρίνουν και το έχουν τοποθετήσει στα κορυφαία από συστάσεως κινηματογράφου.

Η ταινία μας παρουσιάζει ένα νέο ζευγάρι ερωτευμένων Ολλανδών που κάνει διακοπές με αυτοκίνητο στη Γαλλία. Όπου σταθούν και όπου βρεθούν, από ραδιόφωνα αυτοκινήτων και από μεγάφωνα μαγαζιών, ακούγεται περιγραφή του ποδηλατικού γύρου της Γαλλίας. Για όσους δεν ξέρουν, ο γύρος της Γαλλίας είναι μεγάλο γεγονός για τους ντόπιους, κάτι σαν να έχουν ολυμπιάδα λίγες μέρες κάθε χρόνο. Είναι το κυριότερο θέμα συζήτησης.

 

Το ζευγάρι, μετά από μία μικρή αψιμαχία τα ξαναβρίσκουν. Σε ένα σταθμό βενζίνης η κοπέλα πάει να αγοράσει αναψυκτικά και ο φίλος της την περιμένει.
Και περιμένει...
Και περιμένει...
Τρία χρόνια πέρασαν και δεν το βάζει κάτω.
Ξοδεύει ότι έχει και δεν έχει σε αφίσες, βιντεοταινίες και εμφανίσεις τηλεοπτικές για να μάθει τί έγινε η φίλη του.

 

Η συνέχεια επί της οθόνης...

Όπως συμβαίνει με πολλά αξιόλογα έργα, η ταινία αυτή δεν κυκλοφόρησε σε DVD στη χώρα μας.
Τέτοιο κενό δεν μπορούσε να με αφήσει ασυγκίνητο και ανέλαβα να το καλύψω.
Στο έργο ακούγονται ολλανδικά και γαλλικά. Για το ολλανδικά υποχρεωτικά μετέφρασα αγγλικό κείμενο. Ζητώ συγνώμη από τους ολλανδομαθείς αν βρούνε ατέλειες στη μετάφραση. Για τα γαλλικά έβαλα όλα μου τα δυνατά για να είναι η μετάφραση όσο το δυνατόν αξιόπιστη.

The Thin Man (1934)

The Thin Man (1934)
Ο Άνθρωπος Σκιά

 

  Ο διάσημος συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων Dashiell Hammett έγραψε μια σειρά αστυνομικών ιστοριών - την σειρά The Thin Man - με ήρωα των δαιμόνιο ελληνοαμερικανικό ντεντέκτιβ Nik Charls που προέρχεται από το Νίκος Xαραλαμπόπουλος.
Το 1934 η πρώτη ιστορία έγινε ταινία. Η χημεία του ζεύγους των πρωταγωνιστών William Powell, στο ρόλο του Νικ και της Myrna Loy στο ρόλο της συζύγου του, ήταν τόσο δυνατή, ώστε η ταινία σημείωσε απρόβλεπτη και για τους συντελεστές της ακόμα, επιτυχία Αποτέλεσμα ήταν να συμπληρωθεί με 5 ακόμα ταινίες η σειρά. Να ακολουθήσουν ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές σειρές και να γίνει πηγή εμπνεύσεις για νεότερες ταινίες και σειρές με γνωστότερη σε εμάς την σειρά Hart to Hart με πρωταγωνιστή τον γνωστό μας Robert Wagner.
Πρόκειται για το γνωστό στόρι του ζεύγους που δεν έχει πια οικονομικές ανάγκες, ο ντετέκτιβ έχει αποσυρθεί από την ενεργό δράση, αλλά απρόβλεπτες καταστάσεις των ωθούν να ξαναγυρίσει άθελά του σ’ αυτές.

 

 

 Οι 6 συνολικά ταινίες της σειράς που γυρίστηκαν είναι:

• The Thin Man (1934) Ο Άνθρωπος Σκιά
• After the Thin Man (1936) Η Ασύλληπτη Σκιά
• Another Thin Man (1939) Η Έπαυλη Του Μυστηρίου
• Shadow of the Thin Man (1941) Ο Άνθρωπος Σκιά στις Κούρσες
• The Thin Man Goes Home (1944) Ο Άνθρωπος Σκιά στη Μικρή Πόλη.
• Song of the Thin Man (1947)Το Τραγούδι του Ανθρώπου Σκιά

 

Ανάμεσα στους πρωταγωνιστές δεν θα πρέπει να παραλείψουμε το σκυλάκι τους τον Άστα, ένα Φοχ Τεργιέ ,που με την παρουσία του ρίχνει εύθυμες πινελιές αλλά μερικές φορές συμβάλει και στην διαλεύκανση των υποθέσεων.

 

 

Να σημειώσουμε ακόμα και την συμμετοχή στην πρώτη αυτή ταινία “The Thin Man”, της νεαρής και γλυκιάς Maureen O'Sullivan στο ρόλο της Ντόροθη, που είναι γνωστή και για δύο κυρίως λόγους. Είναι η Συμπρωταγωνίστρια του «Ταρζάν» Τζόνι Βάις Μίλερ ως σύντροφός του «Τζέην» και το κυριότερο ...είναι η μητέρα της Μία Φάροου!

 

 

Από τι 6 συνολικά ταινίες της σειράς, τις 5 τελευταίες μπορείτε να τις βρείτε εύκολα, τόσο για αγορά, όσο και για ενοικίαση.
Είχα προμηθευτεί κι εγώ από την Ελληνική αγορά τα 5 επόμενα DVD, αλλά αυτό το πρώτο , αν και κίνησα ουρανό και γη δεν το εύρισκα πουθενά. έτσι απευθύνθηκα σε γερμανικό μαγαζί και το παρήγγειλα. Γεμάτος χαρά όταν το έλαβα, είδα στο οπισθόφυλλό του στην ένδειξη για υπότιτλους μεταξύ των άλλων και το ”gr”.
Άδικα όμως χάρηκα, διότι όπως αποδείχτηκε, ελληνικοί υπότιτλοι δεν υπήρχαν μέσα.
Στρώθηκα λοιπόν και έκανα τη μετάφραση, προσπαθώντας από τα Αγγλικά και βοηθούμενος όποτε χρειαζότανε από τα Γερμανικά που τα καταφέρνω καλλίτερα.
Πάντως η μετάφραση αυτή με κούρασε διότι υπάρχει αφενός πολυλογία (Πάνω από 1600 διάλογοι) και αφετέρου η γλώσσα που χρησιμοποιείται είναι πολύ ιδιωματική, με πολλές μαγκιές και αργκό γενικά. Αφού και οι Γερμανοί, όπου δεν καταφέρνουνε να αποδώσουν τους ιδιωματισμούς, αυτό που μεταφράζουνε είναι ...τρία πουλάκια κάθονταν.

LA GRANDE ILLUSION (1937)

LA GRANDE ILLUSION (1937)
Η μεγάλη Χίμαιρα

Μια αντιπολεμική ταινία διαφορετική από όλες τις άλλες

Σενάριο και σκηνοθεσία του μεγάλου Jean Renoir.

 

 

Πολλοί από αυτούς που παρακολουθούνε τους υπότιτλους που ανεβάζω στο internet και αντιλαμβανόμενοι ότι ασχολούμαι με παλιές κλασικές Γαλλικές ταινίες, με βομβαρδίζανε με e-mail, ζητώντας μου να τους μεταφράσω υπότιτλους για την ταινία La Grande Illusion. Εγώ για την ταινία αυτή δεν ήξερα τίποτα, αλλά όταν ασχολήθηκα κατάλαβα ότι είχαν δίκιο. Πρόκειται για ένα διαμάντι που ξεπερνά τις κλασικές αντιπολεμικές ταινίες και πάει ακόμα παραπέρα.

 

 

Πρόκειται για την ιστορία μιας παρέας Γάλλων αξιωματικών που κρατούνται αιχμάλωτοι σε Γερμανικά στρατόπεδα κατά την διάρκεια του 1ου παγκοσμίου πολέμου. Ο Jean Gabin σε νεαρή ηλικία υποδύεται τον Γάλλο αξιωματικό Maréchal που προέρχεται από λαϊκά στρώματα, σε αντίθεση με τον σύντροφό του de Boeldieu (Pierre Fresnay) που προέρχεται από αριστοκρατική οικογένεια. Υπάρχει ακόμα μαζί τους ένας πλούσιος εβραίος ο Rosenthal (Marcel Dalio) που με τα πλούσια πακέτα που του στέλνουν οι δικοί του ταΐζει όλη την παρέα.

 

 

Αυτό που χαρακτηρίζει την πλοκή είναι η αλληλεγγύη των τάξεων, ανεξαρτήτου εθνικότητος. Ο αριστοκράτης Γερμανός διοικητής του στρατοπέδου von Rauffenstein (μια εξαιρετική ερμηνεία από το μεγάλο σκηνοθέτη του βωβού Erich von Stroheim), αισθάνεται συμπάθεια για τον αριστοκράτη Γάλλο de Boeldieu. τον οποίο και καλεί συχνά στο γραφείο του για συζήτηση. Σε ερώτηση του Γάλλου γιατί αυτή η εξαίρεση, αφού και οι άλλοι δύο σύντροφοί του είναι Γάλλοι αξιωματικοί, αυτός απατάει περιφρονητικά:

 

 

«Γάλλοι αξιωματικοί ένας εβραίος ονόματι Rosenthal και κάποιος που λέγεται Maréchal; Αυτά είναι οι παρενέργειες της Γαλλικής Επαναστάσεως! Δεν ξέρω αγαπητέ ποιος θα κερδίσει αυτόν τον πόλεμο, μα για ένα πράγμα είμαι σίγουρος. Η αριστοκρατική μας τάξη δεν θα παίζει κανένα ρόλο στη νέα εποχή που θα έλθει.»

 

 

Αλλά και η Γερμανίδα νεαρή χήρα αγρότισσα που έχασε σύζυγο και αδέλφια στον πόλεμο και πρέπει να αναθρέψει μόνη το κοριτσάκι της, αισθάνεται περισσότερο συνδεδεμένη με τους Γάλλους δραπέτες τους οποίους και βοηθά, παρά με τους αξιωματούχους της χώρας της. Ερωτεύεται μάλιστα τον Maréchal και του δίνεται.
Αλλά και οι Γερμανοί συνοριοφύλακες που πυροβολούν τους δραπέτες, το κάνουν από υποχρέωση και όχι για ευχαρίστηση. « Σταμάτα να πυροβολείς. Είναι πια μέσα στην Ελβετία.», λέει ο ένας στρατιώτη. «Τόσο το καλλίτερο γι αυτούς!» Απαντά ανακουφισμένος ο σύντροφός του.
Κάτι τέτοια μηνύματα δεν αρέσανε φυσικά καθόλου στο ναζιστικό καθεστώς που μερικά χρόνια αργότερα μπήκε στη Γαλλία. Δόθηκε λοιπόν εντολή να μαζευτούν και να καταστραφούν όλες οι κόπιες αυτής της ταινίας. Ο ίδιος ο Γκέμπελς διέταξε την κατάσχεση και καταστροφή του αρνητικού. Ευτυχώς, το πρωτότυπο αρνητικό διασώθηκε από γερμανό κινηματογραφόφιλο που το έστειλε στο Βερολίνο απ' όπου το κατάσχεσαν οι Ρώσοι με την είσοδό τους εκεί και στάλθηκε στο αρχείο της Μόσχας, απ' όπου και τυπώθηκαν οι κατοπινές κόπιες
Στο έργο εκτός από Γαλλικά και Γερμανικά, ακούγονται και Αγγλικά. Έτσι για την μετάφραση των υποτίτλων συνεργάστηκε ολόκληρη οι οικογένεια την οποία και ευχαριστώ.

L'Atalante (1934)

L'Atalante (1934)
του Jean Vigo

 

Μπορεί ένα σκηνοθέτης που πέθανε σε ηλικία 29 ετών, που γύρισε μόνο 4 ταινίες εκ των οποίον μία μόνο κανονικής διάρκειας – Η Αταλάντη – να θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες της Ευρωπαϊκής κινηματογραφίας;
Και όμως, η ταινία του Jean Vigo «Η Αταλάντη» μπαίνει σταθερά στην λίστα των 10 καλύτερων ταινιών από καταβολής κινηματογράφου!
Γιος του στρατευμένου αναρχικού Miguel Almereyda, ο οποίος πέθανε στη φυλακή το 1917 κάτω από «αδιευκρίνιστες» συνθήκες, εμφάνισε από την παιδική του ηλικία τα συμπτώματα της φονικής φυματίωσης. Μόνη του παρηγοριά η αγάπη του για την τέχνη. Ήταν μέλος της Ένωσης Επαναστατικών Συγγραφέων και Καλλιτεχνών από το 1932 και είχε σχέση με τους αναρχικούς.

 Ο Jean Vigo με τους γονείς του.

 

Ο θεμελιωτής του ποιητικού ρεαλισμού στο σινεμά Jean Vigo, ξεκίνησε με δύο ντοκιμαντέρ που ήταν κάτι παραπάνω από απλή καταγραφή γεγονότων.
Το «Α propos de Nice» είναι ένα ντοκιμαντέρ που κεντρική εικόνα του έργου είναι ο συνωστισμός τουριστών σε ένα καλοκαιρινό θέρετρο, της οποίας η ροή διακόπτεται από εμβόλιμα πλάνα ζώων και στιγμών εξαθλιωμένης φτώχειας.
Μετά από τις πεσιμιστικές του αφηγήσεις, έρχεται ένα επαναστατικό μεσαίας διάρκειας έργο, το: Zero de conduit (1933). Εκεί, πολλά χρόνια πριν το πασίγνωστο αγγλικό «IF», μας παρουσιάζει την καταπίεση που υφίστανται νέα παιδιά ενός κολεγίου και την εξέγερσή τους. Το θέμα κρίθηκε άκρως επαναστατικό και επικίνδυνο για τα ήθη της εποχής, με αποτέλεσμα να απαγορευτεί η προβολή του για 12 ολόκληρα χρόνια.
Μεγάλη η οικονομική καταστροφή αλλά ο παραγωγός πιστεύοντας στο ταλέντο του, θέλησε να του δόση μια ακόμα ευκαιρία. Έβαλε ως όρο όμως να διαλέξει αυτός το θέμα του έργου και όχι ο σκηνοθέτης. Του έδωσε λοιπόν το σενάριο ενός ”Love Story” της εποχής με σκοπό να ρεφάρει κάπως από την ζημιά.
Ο Jean Vigo απαρνείται τα χολιγουντιανά στάνταρ της εποχής όπου οι άνθρωποι είναι είτε καλοί, όμορφοι, καλοντυμένοι με λεπτούς τρόπους, είτε κακοί, κλέφτες, γκάγκστερ, ατημέλητοι και λέτσοι. Εξαιρώ εδώ τον Henry Fonda με «Τα Σταφύλια της Οργής» καθώς και μερικές άλλες αξιόλογες ταινίες που ήρθαν βέβαια αργότερα από την εποχή που μιλάμε.
Ξεδιπλώνοντας λοιπόν το ταλέντο του, μας παρουσιάζει τους ανθρώπους όπως πραγματικά είναι. Με τα καλά και τα κακά τους, χωρίς να κρύβει την ασχήμια και την ομορφιά τους όπου αυτή υπάρχει.

 

 

Τι να πούμε για τα εκπληκτικά πλάνα, τις ερμηνείες και το μοντάζ, πολύ προχωρημένα για την εποχή τους.
Για την ιστορία να πούμε ότι η «Αταλάντη» είναι μία φορτηγίδα από αυτές που μέχρι και σήμερα διασχίζουν τους ποταμούς και τα κανάλια της κεντρικής Ευρώπης, μεταφέροντας αγαθά από πόλη σε πόλη. Καπετάνιος είναι ο νεαρός Jean, με πλήρωμα τον πολύπειρο και πολυταξιδεμένο λοστρόμο, και τον μικρό μαθητευόμενο του καραβιού.

Τα πράγματα αλλάζουν άρδην όταν ο καπετάνιος παντρεύεται μια κοπέλα ενός παρόχθιου χωριού και την φέρνει να συγκατοικήσει και να ταξιδεύει μαζί τους στο καράβι.
«Πάντα ήταν διαφορετική. Ποτέ δεν θα έπαιρνε ένα παιδί απ’ εδώ», λένε οι κακές γλώσσες του χωριού.
Η αλήθεια είναι ότι η κοπέλα πάντα ονειρευότανε να γνωρίσει τον κόσμο. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν αγαπούσε τον Jean και ότι δεν ήταν εργατική και προκομμένη.
Η μεγάλη αγάπη από τη μια και η ανάγκη για γνωριμία του κόσμου από την άλλη, φέρνουν την ζήλια, τον εγωισμό, την απερισκεψία. Χωρισμός και επανένωση θα ακολουθήσει με την συμβολή του πολυμήχανου λοστρόμου.

 

Το έργο αυτό ήταν και το κύκνειο άσμα του Vigo. Ασχολούμενος με τα γυρίσματα έπεσε στο ποτάμι και η υγεία του επιδεινώθηκε. Εξέπνευσε όταν η ταινία άρχισε να παίζεται.
Ως μνημόσυνο του άτυχου καλλιτέχνη θεωρήστε την μετάφραση των υπότιτλων της ταινίας  που έκανα.

Le Casse (1971)

Le Casse (1971)

ΟΙ ΔΙΑΡΡΗΚΤΕΣ

 

 Υπάρχουν 5-6 ταινίες αναφοράς; σχετικές με κυνηγητό αυτοκινήτων μέσα στις πόλεις. Μία από τις εντυπωσιακότερες είναι και αυτή του 1971: “LeCasse” του Henri Verneuil με τους Jean-Paul Belmondo και Omar Sharif.
Η ταινία έχει μια ιδιαιτερότητα για μας αφού γυρίστηκε εξολοκλήρου στην χώρα μας. Καστέλα, Προφήτης Ηλίας, Νέο Φάληρο και γύρο περιοχές γίνονται πίστα του πιο τρελού κυνηγητού αυτοκινήτων στην ιστορία του σινεμά. Υπάρχουν και άλλες ταινίες με παρόμοιες κούρσες {Σαν Φρατζίσκο πχ.}. αλλά για εμάς που ξέρουμε τις περιοχές αυτές του Πειραιά, μας προκαλεί δέος και η σκέψη ότι θα τρέχαμε αυτές τις διαδρομές με αυτό τον τρόπο.

 Για του λόγου το αληθές, δείτε το παρακάτω βίντεο:

 

Από υπόθεση, την ταινία μην την ψάχνετε και πολύ. Είναι ταινία θεάματος όπου εκτός από το τρελό αυτοκινητοκυνηγητό δίνεται η ευκαιρία στον Jean-Paul Belmondo να παρουσιάσει τις ζογκλερικές ικανότητές του στους δρόμους της Αθήνας και του Πειραιά.
Η ιδιοφυία του σκηνοθέτη Henri Verneuil έγκειται στο γεγονός ότι σίγουρα δεν ήλθε στην Αθήνα με τις λεπτομέρειες των γυρισμάτων των εξωτερικών πλάνων στην βαλίτσα του. Σίγουρα γύρισε με αμάξι την Αθήνα και τα πέριξ και ότι του έκανε εντύπωση και τον ενέπνεε το έκανε σκηνικό του. Παράδειγμα είναι το μπάζωμα των νταμαριών στο Αττικό Άλσος στο Γαλάτσι και το λούνα παρκ Rodeo στο Παλιό Φάληρο.

 

 

Να αναφέρω και την υπέροχη μουσική του Morricone

ΤΥπόψη ότι η ταινία αυτή και η άλλη με τον Στιβ Μακ Κουίν που είναι μπάτσος στο Σαν Φρατζίσκο, έχουν τα σημαντικότερα αυτόκυνηγητά στην ιστορία του κινηματογράφου.

My Darling Clementine (1946)

My Darling Clementine (1946)

Αγαπημένη μου Κλημεντίνη

 

Στα τέλη τις δεκαετίας του 60, όταν κουλτουριάρικα σινεμά κάναν αφιέρωμα στο WESTERN, δύο ήταν οι ταινίες που κυριαρχούσαν: High Noon (Ελληνικός τίτλος: Το τραίνο θα σφυρίξει τρεις φορές) και το My Darling Clementine.
Αυτό που θυμάμαι έντονα ήταν τα προγράμματα, όπου γράφοντας γενικά περί γουέστερν και κατέληγαν σε λίβελους εναντίον του Sergio Leone. Ήταν τότε το κόκκινο πανί για τους φίλους του ...αγνού φιλμ γουέστερν. Αυτός που με τα σπαγγέτι γουέστερν του, οδηγεί το είδος σε γελοιοποίηση και αφανισμό!
Για να επανέλθουμε στο θέμα μας, η πρώτη ταινία - High Noon – είναι αρκετά γνωστή και βρίσκεται εύκολα σε οποιοδήποτε βιντεοκλάμπ. Με την δεύτερη τα πράγματα δεν είναι τόσο εύκολα μια και ποτέ δεν κυκλοφόρησε το dvd στη χώρα μας.
Για τον σκηνοθέτη και ηθοποιό John Ford, που το πραγματικό του όνομα ήταν Sean Aloysius O'Fearna και ήταν το 13ο παιδί οικογένειας Ιρλανδών μεταναστών είναι γνωστός για τα θαυμάσια γουέστερν του, που εκτός του συγκεκριμένου μας έδωσε και τα υπέροχα: The Man Who Shot Liberty Valence, The Searchers κ.α. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε το αριστουργηματικό «Τα Σταφύλια της Οργής» που του χάρισε ένα από τα τέσσερά του όσκαρ.
Ο ρομαντικός αυτός ποιητής της Άγριας Δύσης, διακατέχεται και στο συγκεκριμένο του αυτό έργο από αισιοδοξία για την επικράτηση του πολιτισμού και της νομιμότητας στην άγρια και άναρχη δύση. Στην πραγματοποίηση του ονείρου αυτού θα συμβάλλουν οι γενναίοι και ρομαντικοί ήρωες του, οι οποίοι δεν έχουν καμία σχέση με τους ήρωες των σπαγγέτι γουέστερν που είναι οι πρόδρομοι των διαφόρων Ράμπο.
Οι άνθρωποι αυτοί δεν εξουδετερώνουν με τα περίστροφά τους ολόκληρο σύνταγμα, ούτε εξουδετερώνουν μόνοι τους με τις γροθιές τους ολόκληρη συμμορία, κατεδαφίζοντας και το μπαρ που μπεκροπίνουν οι κακοί. Δεν ενδιαφέρονται καθόλου για πλουτισμό, έστω κι αν επρόκειτο να οικειοποιηθούν χρήματα κακών και κλεμμένα λιστών. Είναι τελείως ανθρώπινοι με τους φόβους και της αδυναμίες τους. Τραυματίζονται και χάνουν στη μάχη με του κακούς αγαπημένα τους πρόσωπα. Αυτό που όμως δεν τους λείπει ποτέ είναι η αισιοδοξία και την επικράτηση του νόμου και της ειρήνης.
Το κλασικό στόρι της ταινίας γουέστερν που είναι η εκδίκηση και δικαίωση του ήρωα για την δολοφονία του μικρού του αδελφού, είναι η αφορμή για την παρουσίαση της ανάγκης αλλαγής της άγριας και άναρχης κοινωνίας σε κοινωνία πολιτισμού και δικαιοσύνης. Για να επιτευχθεί αυτό, δεν αρκούν μόνο οι γενναίοι και τίμιοι ήρωες όπως ο σερίφης Wyatt Earp (John Ford ) αλλά είναι απαραίτητη η εκπαίδευση του πληθυσμού.

 

 

Στην ταινία «Ο άνθρωπος που σκότωσε τον Λίμερτι Βάλανς», ο δικαστής που υπομένει βασανιστήρια και εξευτελισμούς από παράνομους που προσπαθούν να εμποδίσουν την εφαρμογή του νόμου, δεν οργανώνει στρατό τιμίων υπερασπιστών για να τα βάλουν με τους παράνομους, αλλά οργανώνει σχολεία! Μετατρέπει την αγράμματη σερβιτόρα σε δασκάλα μικρών παιδιών και καταπολεμά τον αναλφαβητισμό στους ενήλικες διδάσκοντάς τους ο ίδιος.
Έτσι λοιπόν και στην ταινία αυτή η εκλεπτυσμένη δασκάλα Κλημεντίνη, έχει μια συμβολική παρουσία στην εξέλιξη της ιστορίας.

Τόσο αυτή όσο και ο σερίφης βρέθηκαν τυχαία στην πόλη αυτή για διαφορετικούς λόγους ο καθένας. Η αισιοδοξία όμως για την αλλαγή της κατάστασης που επικρατή δεν πηγάζει από την απόφαση του σερίφη να μείνει μόνιμα στην πόλη - την εγκαταλείπει όταν εκπλήρωνει τον σκοπό του που ήταν η εκδίκηση για την δολοφονία του αδελφού του – αλλά η απόφαση της δασκάλας να μείνει μόνιμα στην πόλη και να δουλέψει το πρώτο σχολείο.
Ο πολιτισμός και η δικαιοσύνη κατά τον John Ford, δεν θα επιβληθούν μόνο με την αυταπάρνηση ορισμένων γενναίων και τιμίων ανθρώπων, αλλά με την παιδία του λαού.

 

Για τα τεχνικά θέματα της ταινίας να πούμε ότι η επίσημη έκδοση είναι 97 λεπτά. Πρόσφατα όμως ανακαλύφθηκαν σε αποθήκες της εταιρίας παραγωγής μπομπίνες δοκιμαστικής προβολής από εύφλεκτο υλικό ταινίας διάρκειας 103 λεπτών με επιπλέων σκηνές και διαφορετικό σάουντρακ το οποίο εμένα μου αρέσει πολύ.
Και οι δύο όμως εκδώσεις περιέχουν ορισμένα πολύ σκοτεινά πλάνα, που σε ορισμένες περιπτώσεις εμφανίζουν μόνο ένα σκοτεινό περίγραμμα των ηρώων. Δεν ξέρουμε αν αυτή η είναι αστοχία ή σκηνοθετικοί πειραματισμοί, σε κάθε όμως περίπτωση είναι αποτυχημένοι.